Στις 16 Φεβρουαρίου του 2023, η Ισπανία γίνεται η πρώτη χώρα στην Ευρώπη, η οποία εγκρίνει τον νόμο για «άδεια εμμήνου ρύσεως» για τις εργαζόμενες. Αυτό σημαίνει πως οι γυναίκες που εργάζονται έχουν το δικαίωμα, να πάρουν άδεια για λόγους εμμηνορρυσίας, για παράδειγμα με παθολογίες όπως η ενδομητρίωση. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, αυτή θα δίνεται από γιατρό που αμείβεται από την υπηρεσία κοινωνικής ασφάλισης.
Η Ισπανία δεν είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που προχωρά στην ψήφιση ενός τέτοιου νόμου, καθώς ήδη σε χώρες όπως στην Ιαπωνία, την Ινδονησία ή τη Ζάμπια οι γυναίκες έχουν αυτό το δικαίωμα. Το ερώτημα που γεννιέται είναι πώς θα μπορούσε ένας τέτοιος νόμος να έχει ισχύ στην ελληνική πραγματικότητα, με τις απόψεις των γυναικολόγων να διίστανται.
Στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαιευτήρων Γυναικολόγων, το οποίο πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας το 2016, αναφέρθηκε πως το 15% των γυναικών που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα δυσμηνόρροιας, τα οποία «βάζουν φρένο» σε πολλές καθημερινές τους δραστηριότητες.
«4 έως 5 γυναίκες στις 10, που θα επισκεφθούν το ιατρείο μου, αναφέρουν πως ταλαιπωρούνται από δυσμηνόρροια και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να λείψουν από το σχολείο ή την εργασία τους» παρατηρεί η μαιευτήρας, χειρουργός γυναικολόγος Κωνσταντίνα Σώτηρα.
«Ηπιότερα συμπτώματα αντιμετωπίζει το 50% των γυναικών, με το νούμερο αυτό να είναι σημαντικό» εξηγεί ο μαιευτήρας, χειρουργός και γυναικολόγος Ανδρέας Κόμης.
Η δυσμηνόρροια «μεταφράζεται» κυρίως ως πόνοι, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από δυνατές κράμπες στο κατώτερο μέρος της κοιλιάς, μετά την ωορρηξία. Συνήθως συνοδεύονται από πόνο στη μέση, στους μηρούς και τα ισχία, ενώ μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους και άλλα σωματικά συμπτώματα, όπως ναυτία, τάση για εμετό, πονοκέφαλο, αδυναμία, δυσκοιλιότητα ή διάρροια και φούσκωμα. Βέβαια, όλα τα παραπάνω επηρεάζουν στον μέγιστο βαθμό και την ψυχολογία της γυναίκας. «Αυτά τα συμπτώματα, οι πόνοι αυτοί ―περίπου όμοιοι με εκείνους του τοκετού― μπορεί να αρχίσουν είτε πριν ή κατά την έναρξη της εμμηνορρυσίας, ενώ τείνουν να μεγιστοποιούνται μετά από 24 ώρες» σημειώνει η κυρία Σώτηρα.
Τι είναι, όμως, αυτό που προκαλεί την δυσμηνόρροια;
Ο κ. Κόμης επισημαίνει πως παθολογικές καταστάσεις όπως η ενδομητρίωση, τα ινομυώματα, η αδενομύωση, οι διάφορες τύπου φλεγμονές καθώς και η στένωση του τραχήλου ή της μήτρας, έχουν σχέση με τους έντονους πόνους που βιώνει μια γυναίκα πριν ή κατά τη διάρκεια της περιόδου της.
«Ένα 7 με 10% ποσοστό των γυναικών πάσχει από ενδομητρίωση» συμπληρώνει η κυρία Σώτηρα. Η ενδομητρίωση είναι μια κατάσταση, κατά την οποία ιστός που μοιάζει με αυτόν του ενδομητρίου (αυτός που πέφτει κάθε φορά με την περίοδο) «συμπεριφέρεται» σαν εκείνον, έξω όμως από τη μήτρα, σε άλλες περιοχές του σώματος όπως την κοιλιά, τις ωοθήκες ή τις σάλπιγγες. «Αυτό μπορεί να δημιουργήσει μικρές κύστες που περιέχουν αίμα μέσα τους έως μεγάλες κύστες. Αυτές κάθε φορά με την περίοδο γίνονται μεγαλύτερες, προσπαθούν να μεγαλώσουν και πονάνε» εξηγεί ο κ. Κόμης.
Για την παραπάνω κατάσταση δεν υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία. «Για ήπια συμπτώματα, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει παυσίπονα, ενώ και η ορμονική θεραπεία, η οποία σταματά την περίοδο για κάποιους μήνες θα μπορούσε να συμβάλλει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Ωστόσο, η μόνη λύση είναι η χειρουργική επέμβαση αυτού του ιστού» σημειώνει η κυρία Σώτηρα.
Πολλές γυναίκες, λοιπόν, νιώθουν έντονους πόνους κατά τη διάρκεια της περιόδου τους, άρα θα μπορούσε μια άδεια «εμμήνου ρύσεως», όπως αυτή της Ισπανίας, να είναι ένα θετικό μέτρο και για τη χώρα μας;
«Στην Ελλάδα, οι περισσότερες γυναίκες πηγαίνουν στον γιατρό τους και αυτός δεν θα τους αρνηθεί κάποια άδεια. Στην Ισπανία έγινε λίγο πιο επίσημο αυτό. Οπωσδήποτε όμως είναι ένα θέμα που εγείρει και κάποιες αντιρρήσεις» σημειώνει ο κ. Κόμης. Ο προβληματισμός που προκύπτει είναι αν πραγματικά αυτή η πολιτική στηρίζει τις εργαζόμενες γυναίκες ή θα τις στιγματίσει και θα δημιουργήσει διακρίσεις στον εργασιακό χώρο. Για παράδειγμα, ένας εργοδότης μπορεί να επιλέγει έναν άνδρα, αντί μιας γυναίκας με τα ίδια προσόντα, για μια θέση λόγω της άδειας εμμήνου ρύσεως και της μελλοντικής πιθανότητας εγκυμοσύνης. «Σίγουρα είναι ένας μαχητικός νόμος για χώρα της Ευρώπης, μπορεί να είναι όμως και ένας νόμος, για να πανηγυρίσουν οι άνδρες» συμπληρώνει χαρακτηριστικά ο κ. Κόμης. Η κατάχρηση επίσης αυτού του δικαιώματος από τις ίδιες τις γυναίκες έρχεται να προστεθεί στις αντιρρήσεις γύρω από την ψήφισή του.
Από την άλλη, ως αντίλογο στα παραπάνω επιχειρήματα η κυρία Σώτηρα θέτει το γεγονός πως ήδη πολλές εργαζόμενες γυναίκες καταφεύγουν σε αναρρωτικές ή κανονικές άδειες τις «δύσκολες» μέρες του μήνα ―οι οποίες πολλές φορές μπορεί να μην κούν― ενώ συγχρόνως το επίπεδο της αποδοτικότητάς τους, όταν βρίσκονται στον εργασιακό χώρο κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, να είναι χαμηλό. «Όσον αφορά το ότι μπορεί να γίνει κατάχρηση αυτού του δικαιώματος από τις ίδιες τις γυναίκες, θέλω να πιστεύω πως η σύγχρονη Ελληνίδα έχει την παιδεία να ‘εκμεταλλεύεται’ και όχι να ‘καταχράται’ τα δικαιώματά της» προσθέτει η κυρία Σώτηρα.
Να υπενθυμίσουμε σε αυτό το σημείο, πως η «άδεια της περιόδου» στην Ισπανία συνοδευόταν και από ουσιαστικά μέτρα για μια ορθότερη σεξουαλική αγωγή μέσα στα σχολεία με τη δωρεάν παροχή προϊόντων περιόδου και αντισυλληπτικών μέσων. Αντίθετα, στη χώρα μας, εν έτει 2023, τέτοια ζητήματα συνεχίζουν να παραμένουν εκτός των σχολικών αιθουσών ή αναφέρονται στα «ψιλά γράμματα» και για ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού είναι ακόμα ταμπού. Η ψήφιση ενός τέτοιου νόμου, λοιπόν, ίσως για πολλά χρόνια ακόμη να θεωρείται «άπιαστο όνειρο».
Αγγελική Γεωργοπούλου
