Η Διαλειμματική Νηστεία (ΔΝ) έχει μπει για τα καλά στη ζωή διαιτόμενων και μη. Η ευκολία με την οποία την κάνουν πολλοί έγκειται στο ότι εμπεριέχει χρονικό περιορισμό (πχ 16:8, 16 ώρες αποχή από το φαγητό- 8 ώρες παράθυρο κατανάλωσης φαγητού), κάτι που εξυπηρετεί πολλούς που δε θέλουν ντε και καλά να επισκεφτούν διαιτολόγο. Μέσω του χρονικού περιορισμού σίτισης πολλοί καταφέρνουν να περιορίσουν τις συνολικές θερμίδες που προσλαμβάνουν, άρα και να οδηγηθούν στην επιθυμητή απώλεια βάρους.
Υπάρχουν πολλές έρευνες που δείχνουν ότι η ΔΝ μπορεί να ωφελήσει άτομα με προδιαβήτη, βελτιώνοντας την ευαισθησία της ινσουλίνης, ιδιαίτερα αν προσεγγιστεί η ΔΝ με όρους κιρκάδιου ρυθμού (βιορολόι). Αλλά και με καλοσχεδιασμένο παράθυρο σίτισης, μπορεί να βοηθήσει με βιώσιμο τρόπο στην απώλεια βάρους.
Έρευνες δείχνουν επίσης ότι η ΔΝ μπορεί να μειώσει το ρυθμό ανάπτυξης διάφορων μορφών καρκίνου (εδώ σίγουρα η απόφαση για τήρηση ΔΝ χρειάζεται να ελεγχθεί από έμπειρο ιατρό και διαιτολόγο, που γνωρίζουν είδος καρκίνου, στάδιο, αλλά και ποια διατροφικά εφόδια πρέπει να δοθούν). Τώρα για την αυτοφαγία λόγω της ΔΝ, υπάρχουν κάποια θετικά ευρήματα που αφορούν τη μακροζωία, υπάρχουν όμως και αντικρουόμενες έρευνες..
Όμως πολύ πρόσφατα ξέσπασε μεγάλος θόρυβος για τη μακροχρόνια ΔΝ. Ο θόρυβος έρχεται από μια ανακοίνωση μελέτης στο Συνέδριο της Αμερικάνικης Καρδιολογικής Εταιρείας, όπου δείχνει συσχέτιση καρδιαγγειακού κίνδυνου και ΔΝ (τύπου 16:8). Σε αυτήν τη περίπτωση, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ως σημείο εκκίνησης ένα πραγματικά χρήσιμο ερευνητικό εργαλείο, την Εθνική Έρευνα Εξέτασης Υγείας και Διατροφής (NHANES), μια έρευνα που δίνεται σε 5.000 άτομα ετησίως σχετικά με τις διατροφικές και διατροφικές συνήθειες.
Τέτοιες βάσεις δεδομένων επιτρέπουν στους ερευνητές να ελέγχουν γρήγορα εάν οι διατροφικές επιλογές φαίνεται να σχετίζονται με προβλήματα υγείας. Αυτό είναι υπέροχο, γιατί μπορούν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να καθορίσουν την κατεύθυνση μιας πιο αυστηρής έρευνας που θα μπορούσε να πάρει χρόνια. Αλλά οι απαντήσεις που προέρχονται από αυτό δεν είναι απαραίτητα αξιόπιστες.
Ουσιαστικά πρόκειται για μελέτη παρατήρησης όπου οι άνθρωποι απαντούν για συνήθειες τους (σε ερωτηματολόγιο). Η ακαδημαϊκή κοινότητα το γνωρίζει, τέτοιες μελέτες δεν αποτυπώνουν τη μεγαλύτερη ειλικρίνεια μας, πόσω μάλλον όταν πρέπει να θυμηθούμε τι κάναμε με το φαγητό μας. Λοιπόν τα δεδομένα της έρευνας δεν αφορούσαν ανθρώπους που εσκεμμένα έκαναν ΔΝ. Απλά από τις ώρες σίτισης που δήλωναν ότι τρώνε οι ερωτώμενοι προέκυπτε αν κάνουν ΔΝ (τύπου 16:8)..
ΕΔΩ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ & Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ:
Εγώ ξέρω ότι ακόμα μαθαίνουμε πώς οι άνθρωποι μπορούν να βελτιστοποιήσουν τη διατροφή τους και αυτή η μελέτη είναι περισσότερο μια πρόσκληση για περισσότερη έρευνα παρά κάτι που θα πρέπει να φοβίσει τους ανθρώπους. Δεν ξεχνώ προ 15 ετών που έλεγα στους ασθενείς το καθολικό μόττο της τότε εποχής “μικρά συχνά γεύματα”. Όχι ότι δεν το λέω πια. Τώρα έμαθα να το λέω σε κατηγορίες ανθρώπων που πράγματι έχουν ανάγκη τα μικρά συχνά γεύματα. Θέλω να πω ότι αυτό ακριβώς είναι η επιστήμη. Βάζει λιθαράκια καινούργια στη ζωή μας.
Θέλω όμως εδώ να σχολιάσω ότι τη ΔΝ οφείλουμε να την αντιμετωπίζουμε, προς το παρόν τουλάχιστον- λόγω έλλειψης εκτεταμένης πολύχρονης έρευνας και αποδεικτικών στοιχείων- ως ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΔΙΑΙΤΑ. Δηλαδή να διαρκεί για ένα συγκεκριμένο, ανατροφοδοτούμενο και πεπερασμένο χρονικό πλαίσιο, πχ 8-12 εβδομάδες και ύστερα να επανεξετάζεται η συνέχισή του..
Η ΔΝ είναι ένα ΕΡΓΑΛΕΙΟ, που μπορεί να το έχει στα χέρια του ο ειδικός και ο εκπαιδευμένος διαιτόμενος. Δε συστήνεται ως μόνιμος τρόπος διατροφής. Προς το παρόν συστήνεται ως ένα ΕΡΓΑΛΕΙΟ που ψάχνει να βρει την καλύτερη δυνατή συμμόρφωση του διαιτόμενου. Και ναι προτιμώ και προτείνω να γίνεται με τη συμβολή ειδικού που θα γνωρίζει το ιατρικό background, αλλά και την καθημερινότητα του ενδιαφερόμενου.
Εξακολουθώ να θεωρώ τη ΔΝ μια χρήσιμη στρατηγική, όχι μόνιμη αλλά μεταβατική. Αυτά τα ευρήματα της Αμερικάνικης Καρδιολογικης Εταιρείας σίγουρα θα πρέπει να μας απασχολήσουν τους επιστήμονες διατροφής. Έρχονται σαν καμπανάκι να μας δείξουν πόσα δε γνωρίζουμε για τη βιολογία μας. Ο ημερήσιος περιορισμός των θερμίδων (δίαιτα αδυνατίσματος) πρέπει να μελετηθεί περισσότερο.
Δεν κρύβω ότι αυτό που με ανησυχεί είναι να γίνουν περισσότερο δύσπιστοι οι άνθρωποι για τα ιατρικά ζητήματα. Οι άνθρωποι τείνουν να θεωρούν την επιστήμη ως μια διαδικασία όπου οι επιστήμονες κάνουν μελέτες και ανακαλύπτουν την αλήθεια. Αλλά είναι πιο ακριβές να πούμε ότι κάθε μελέτη μάς βοηθά να κάνουμε λίγο λιγότερα λάθη. Έχουμε διάσπαρτα πετράδια αλήθειας, όλο και περισσότερα, αλλά το σκοτάδι (το άγνωστο) εξακολουθεί να είναι σχεδόν απέραντο.
Και ένα τελευταίο και ίσως το πιο σημαντικό είναι το εξής:
Η παχυσαρκία, οι ψυχολογικές διαταραχές σαρώνουν και ίσως να πηγαίνουν πακέτο. Ζούμε σε μια εποχή αυξανόμενης ατομικότητας. Ψάχνουμε τον γιατρό, τον ψυχολόγο και το διαιτολόγο να βρούμε λύσεις. Οι περισσότερες λύσεις είναι λύσεις προσαρμογής σε αυτό το ακατάπαυστο περιβάλλον υπερεργασίας, υπεραπόδοσης, επισφάλειας. Ίσως αυτό να μην είναι πραγματική βοήθεια το «απλά να προσαρμοζόμαστε».
Χρειάζεται να αλλάξουμε πολλά από αυτά που συμβαίνουν στον κόσμο και όχι να προσαρμοστούμε. Η σημασία του ελεύθερου χρόνου, των υγιών ανθρωπίνων σχέσεων, της επαφής με τη φύση κλπ πρέπει να μας απασχολήσει συλλογικά. Και έκκληση μου είναι ψυχολόγοι, διαιτολόγοι, ιατροί να πάψουν να λένε ένα απλό “προσαρμόσου”.
Δεν είναι ατομική υπόθεση η αιτία των διαταραχών λήψης τροφής. Η διαταραγμένη λήψη τροφής συμβαίνει σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ζωής για το οποίο δεν μπορούμε να ψάχνουμε μόνο την ατομική ευθύνη.
“Να αλλάξουμε γιατί βουλιάζουμε”…
Μπερτζελέτος Π. Δημήτρης
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, MEd
Ομάδα Ειδικών Αθλητικής Διατροφής
Ομάδα Ειδικών Δημόσιας Υγείας
Anthropometrist Level 1 ISAK
