Η Διεθνής Ημέρα των Γυναικών γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου. Εκτός από τα λουλούδια, τις εξόδους με τα «κορίτσια» και τις εκδηλώσεις αφιερωμένες στις γυναίκες, καλό είναι όλοι μας να αναρωτηθούμε, τι πολύτιμο μας έχει προσφέρει μια γυναίκα στη ζωή μας. Είτε πρόκειται για τη μητέρα μας, την αδελφή μας, τη δασκάλα μας, τη σύντροφό μας.
Στις 7 Μαρτίου 2023 ―μια βροχερή Τρίτη― βρίσκομαι να προσπαθώ να αποτυπώσω στο χαρτί όσα μοιράστηκαν μαζί μου δυο απλές γυναίκες. Η ιστορία της καθεμιάς κρύβει κάτι μαγικό και ξεχωριστό, ενώ τις συνδέουν κοινές αξίες και ιδανικά, όπως ο πηγαίος δυναμισμός, η αποφασιστικότητα και η προσήλωση σε αυτό που ήθελαν να επιτύχουν.
Πάμε αρχικά να γνωρίσουμε την κυρία Αγγελική Συκαρά.
Για την κυρία Αγγελική Συκαρά, τη θεία Αγγελική όπως τη γνώριζα από τον περίγυρό μου, είχα ακούσει πως πάντα είχε πολλές φίλες, ενώ δεν είχε «αφήσει» εκδρομή για εκδρομή που να είχε διοργανώσει το ΚΑΠΗ, στην οποία να μη συμμετείχε.
Την επισκέφθηκα στο σπίτι της, λοιπόν, για να τη γνωρίσω καλύτερα και να ακούσω από την ίδια τις περιπέτειές της. Καθισμένη αναπαυτικά στην πολυθρόνα της, ξεκίνησε να μου αφηγείται, παρόλο που, όπως μου τόνισε, δεν τα θυμάται όλα καλά.
Γεννιέται το 1933 στις Κολλίνες Αρκαδίας. Η παιδική ηλικία που βίωσε είναι «διανθισμένη» με σημαντικά ιστορικά γεγονότα, όπως η Γερμανική Κατοχή και ο Εμφύλιος. Προλαβαίνει να πάει στο σχολείο μόνο στην πρώτη τάξη του δημοτικού. «Οι γονείς μου δεν με πίεσαν να συνεχίσω το σχολείο, γιατί πίστευαν πως ένα κορίτσι δεν χρειάζεται να μάθει γράμματα. Αν ήξερα να γράφω, πίστευαν ότι θα μπορούσα να αρχίσω να στέλνω γράμματα σε φίλους» λέει χαμογελώντας. Αυτό το γεγονός έχει ως αποτέλεσμα να επωμιστεί τα περισσότερα βάρη του νοικοκυριού στις νεανικές της πλάτες.
Όπως οι περισσότερες κοπέλες της ηλικίας της παντρεύεται και σύντομα αποκτά δυο παιδιά.
Το 1970, είναι μια χρονολογία – σταθμός στη ζωή της. «Μέναμε στο χωριό και στην Τρίπολη δεν είχα έρθει ποτέ. Πήρα, όμως, την απόφαση να έρθουμε εδώ, για να μπορέσουν τα παιδιά μου να πάνε στο σχολείο» μας λέει. Το σχέδιο που κατέστρωσε η ίδια διαμορφώθηκε ως εξής: αυτή μαζί με τα παιδιά και την πεθερά της θα μετακόμιζε στην Τρίπολη, ενώ ο άνδρας της θα μετανάστευε για λίγο διάστημα στην Αμερική για την ευκαιρία μιας καλύτερης ζωής.
Βρίσκεται, λοιπόν, σε μια άγνωστη πόλη μόνη της, με ελάχιστους γνωστούς και με τους περισσότερους από τους συγγενείς της να πιστεύουν πως δεν θα τα καταφέρει.
Το βλέμμα της, το οποίο συνεχίζει ακόμα και στα ενενήντα της χρόνια να είναι γεμάτο αποφασιστικότητα, φανερώνει πως δεν το έβαλε κάτω ποτέ και δεν δίστασε ούτε μια στιγμή.
Η πρώτη της δουλειά είναι σε εργοστάσιο αλλαντικών. «Δεν ήμουν δειλή στις δουλειές. Κοιτούσα τι έκαναν οι άλλοι και σιγά σιγά πήρα το κολάι. Τα αφεντικά ήταν καλά και με φίλευαν και κρέας» μας λέει αναπολώντας εκείνη την εποχή. Για ένα επιπλέον μεροκάματο, την εποχή της συγκομιδής των αγροτικών προϊόντων σε κοντινές περιοχές, όπως στην Τεγέα και στο χωριό Τσελεπάκο, συμμετείχε πρόθυμα, ενώ παρακινούσε και άλλες γυναίκες να πάνε μαζί της. «Μαζεύαμε κεράσια, πατάτες, μήλα. Εμένα αυτό που με ένοιαζε ήταν να κάνω σωστά τη δουλειά, δηλαδή πόσο γρήγορα θα γέμιζα τη τέσα μου (τον κουβά). Εργαζόμασταν κυρίως γυναίκες εκεί και όλες με ήθελαν στην ομάδα τους» μας λέει με μεγάλη χαρά. Μετά από το κλείσιμο του εργοστασίου, αρχίζει να εργάζεται σε ένα φούρνο. Μια δουλειά πολύ σκληρή, με απαιτητικό ωράριο ―την Παρασκευή ξεκινούσε δουλειά στις 12 το βράδυ και δούλευε όλη την υπόλοιπη μέρα― και με ανύπαρκτες συνθήκες υγιεινής. Τι είναι, όμως, αυτό που την ωθεί να παραιτηθεί, παρόλο που εργαζόταν σε αυτή τη δουλειά 10 χρόνια;
«Το αφεντικό με κατηγόρησε πως δεν έφτιαχνα καλά το ψωμί, ενώ αυτοί μου έδιναν άχρηστα υλικά. Τι ψωμί θα έτρωγε ο κόσμος;» μας εξηγεί.
Από περιέργεια, τη ρώτησα αν ποτέ είχε αντιληφθεί ο κόσμος να επικρίνει το γεγονός, πως δούλευε εκτός σπιτιού, ως μάνα δύο παιδιών και με τον άνδρα της μακριά. Η απάντησή της ήταν αφοπλιστική: «Δε ξέρω τι μπορεί να λέγανε.» Η προσήλωση στον στόχο της για ένα καλύτερο μέλλον για την οικογένειά της και η εργατικότητά της, δεν τις επέτρεπαν να παρεκκλίνει ούτε στο ελάχιστο από αυτόν τον δρόμο. Όσο για παρέες αυτό το διάστημα της ζωής της, όπως μας είπε χαρακτηριστικά: «Ήμουν αδέσποτο, δεν είχα φίλες».
Το 1979, το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας σε συνεργασία με τον Όμιλο Εθελοντών δημιουργεί το πρώτο Κέντρο Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ). Η κυρία Αγγελική σε ηλικία 46 ετών ξεκινά να πηγαίνει στο ΚΑΠΗ στην Τρίπολη, το οποίο στεγαζόταν στο κτίριο κοντά στην πλατεία Βαλτετσίου. Αυτή η περίοδος της ζωής της είναι τα καλύτερα της χρόνια. Η κόρη της, κυρία Κατερίνα Συκαρά συμπληρώνει «πως αυτά τα χρόνια είναι σαν να τα χρωστούσε σε αυτή τη γενιά η ζωή».
Τον πρώτο καιρό λειτουργίας του ΚΑΠΗ σύχναζαν εκεί περισσότερο κυρίες ανωτέρων κοινωνικών στρωμάτων, ενώ οι άνδρες πήγαιναν κυρίως το πρωί, για να πιουν τον καφέ τους και να παίξουν χαρτιά.
Η παρουσία όμως της κυρίας Αγγελικής εκεί επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον χώρο. Η δοτικότητά της και οι πρωτότυπες ιδέες που φέρνει στο τραπέζι, συγκεντρώνουν γύρω της ένα μεγάλο αριθμό φιλενάδων από όλα τα κοινωνικά στρώματα, πολλές από τις οποίες δυστυχώς δεν ζουν πια. Τραπέζια σε ταβέρνες, κοπές βασιλόπιτας, εορτασμός της Ημέρας της Γυναίκας, ήταν μόνο λίγες από τις συγκεντρώσεις που διοργάνωνε με χαρά.
Όπως μας αφηγείται, μια φορά έκλεισε ένα λεωφορείο, ώστε οι φίλες της να επισκεφτούν την εκκλησία του Αγίου Χριστοφόρου, προστάτη αγίου του χωριού της.
«Το ΚΑΠΗ αποφάσισε να πάνε Ιταλία. Τους ρωτούσα, θα πάτε; Ο πατέρας μου δίσταζε, εκείνη αμέσως έλεγε ναι» προσθέτει η κόρη της.
Η κυρία Αγγελική μάς ομολογεί ότι το ταξίδι που της έχει μείνει αξέχαστο είναι εκείνο στην Κάρπαθο.
«Είχαν απεργία τα καράβια και κάτσαμε παραπάνω μέρες. Έπειτα μας πήγαν στη Ρόδο, για να πάρουμε το αεροπλάνο για την Αθήνα. Ήταν η πρώτη φορά που μπήκα στο αεροπλάνο» μας λέει χαμογελώντας.
Η κοινωνικοποίηση και η ένταξή της στην ομάδα έχουν θετικό αντίκτυπο και στον εαυτό της. Αρχίζει να πηγαίνει κομμωτήριο μια φορά την εβδομάδα και να φορά πιο μοντέρνα ρούχα. Στο πρόγραμμά της, εντάσσονται πληθώρα ομιλιών, θεατρικών παραστάσεων, προβολή ταινιών και μουσικών εκδηλώσεων και συμμετέχει ενεργά σε προγράμματα γυμναστικής για τους ηλικιωμένους.
«Πάντα είχα επίγνωση της δύναμής μου, παρότι όλοι οι άλλοι δεν την έβλεπαν» παρατηρεί η κυρία Αγγελική και αυτό ίσως να είναι και το μεγαλύτερό της επίτευγμα.
Αγγελική Γεωργοπούλου
