• Ομιλία του Κων/νου Γ. Παπαδημητρακόπουλου στην εκδήλωση του Πολιτιστικού Κέντρου Βαλτεσινίκου στις 22/8/2021, στην πλατεία του χωριού
Αιδεσιμώτατοι, οσιότατε Γέροντα, αξιότιμε κε Αντιπεριφερειάρχα, αξιότιμη κε Δήμαρχε, αξιότιμε κε Αντιδήμαρχε, αξιότιμε κε Πρόεδρε του Τοπικού Συμβουλίου, αξιότιμε κε Πρόεδρε του Πολιτιστικού Κέντρου Βαλτεσινίκου, αγαπητοί μου Συμπατριώτες.
Σήμερα είναι μια πολύ μεγάλη ημέρα. Γιατί το Δ.Σ. του ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΒΑΛΤΕΣΙΝΙΚΟΥ με την συμπλήρωση των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, ανέγειρε το εξαιρετικό αυτό μνημείο για το επαναστατημένο Βαλτεσινίκο, που με την ηρωική στάση του παραβρέθηκε σε όλους τους τότε αγώνες της Πατρίδας και έφθασε να καταφέρει ήττα ακόμη και στον αήττητο Ιμπραήμ το 1826 στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου. Ευχαριστούμε το Δ.Σ. όλοι από καρδιάς και το συγχαίρουμε.
Γράφει ο Θ. Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματα του: «Ως μία βροχή από τον ουρανό έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας …». Αυτή ακριβώς η βροχή έπεσε για τα καλά και στους Βαλτεσινιώτες προγόνους μας. Και ήταν μάλιστα κατακλυσμιαία!
Έδωσαν για την ελευθερία της Πατρίδας τα πάντα. Το βιός τους, την ψυχή τους, το αίμα τους. Έφθασαν να ζουν μονάχα με χόρτα! Μπήκαν πρόθυμα και σύσσωμοι υπό τις διαταγές του Κολοκοτρώνη, του Κανέλλου Δεληγιάννη, του Αλεξάνδρου και του Δημητρίου Υψηλάντη, του Λόντου, του Ζαΐμη κ.λπ. Για τον λόγο αυτό, βρίσκονται παντού. Μάχονται με τα πάντα. Πέφτουν στα παιδία των μαχών. Νικούν. Τιμώνται με αξιώματα και αριστεία.
Αξίζει να αναφέρουμε μερικά παραδείγματα, όπως είναι ιστορικά καταγεγραμμένα.
Πριν από την επανάσταση, συμμετείχαν το 1770 στα Ορλοφικά. Από τους πρωτεργάτες ήταν ο Βαλτεσινιώτης Επίσκοπος Κορώνης Μακάριος Παπαγιαννόπουλος ή Ζαντές. Μάλιστα υπηρέτησε και ως μοναχός στο Μοναστήρι της Παναγίας μας, το οποίο και ανακαίνισε, και πέθανε σ’ αυτό το 1784.
Αμέσως μετά τα Ορλοφικά και προς αντιμετώπιση των λεγομένων Τουρκαλβανών που λύμεναν τα πάντα, συστρατεύτηκαν πολλοί Βαλτεσινιώτες υπό την ηγεσία του Κωνσταντή Κολοκοτρώνη, πατέρα του Γέρου του Μωριά. Ένας απ’ αυτούς ήταν και ο ταχύπους Γιάννης Παναγούλιας που αργότερα και για 10 χρόνια (1780-1790) είχε υπό την ηγεσία του το αρματωλίκι του Λεονταρίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι την εποχή εκείνη πολλοί Βαλτεσινιώτες ασχολούνταν δραστήρια με το εμπόριο και μάλιστα στην Αίγυπτο, τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη, την Οδησσό κ.λπ., όπως οι Σωτήρος και Σπύρος Παπαγιαννόπουλοι, ο Τσαπόκας, ο Γιαννίμπας, οι Οικονομόπουλοι κ.λπ. Αυτοί βοήθησαν ποικιλοτρόπως οικονομικά τους εξεγερμένους Βαλτεσινιώτες και όχι μόνο. Είναι καταγεγραμμένο για τον πρώτο, τον Σωτήρη Παπαγιαννόπουλο, ότι έφερε από την Αίγυπτο στη Λάστα το 1818 βαρέλια με μπαρούτι, δέρματα για τσαρούχια και άλλα πράγματα. Κάτι ανάλογο έκανε και ο Χρήστος Τερζής ή Τερζόπουλος που έφερε λίγο πριν απ’ την επανάσταση ένα καϊκι με πολεμοφόδια από τη Σμύρνη στην Ύδρα.
Το 1814 που ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία, οι Βαλτεσινιώτες της διασποράς μυούνται σ’ αυτήν, συνεισφέρουν οικονομικά και μεταλαμπαδεύουν τις ιδέες της στα μέρη μας. Μάλιστα ένας εξ αυτών, ο ιερομόναχος Πανάρετος Οικονομόπουλος, ερχόμενος από την Οδησσό, μύησε ακόμη και τον Κανέλλο Δεληγιάννη.
Όπως είναι γνωστό η πρώτη οργανωμένη στρατιωτική μονάδα ήταν ο Ιερός Λόχος, υπό τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Ε, λοιπόν, φαίνεται απίστευτο! Ακόμη κι εκεί, στον Ιερό Λόχο δηλαδή, υπήρχαν Βαλτεσινιώτες. Πρόκειται για τον Κων. Οικονομόπουλο και τον …. Παπαγιαννόπουλο.
Όπως επίσης είναι γνωστό η Ελληνική Επανάσταση στην Πελοπόννησο ξεκίνησε στις 25 Μαρτίου 1821, όταν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε το λάβαρο της επανάστασης στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας στα Καλάβρυτα.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να τονιστεί ότι ταυτόχρονα εκείνη την ημέρα, όπως αναφέρει ο Δημητσανίτης ιστορικός και λόγιος Κανδηλώρος, έγινε ακριβώς το ίδιο σε πολλά μέρη της ευρύτερης περιοχής, μεταξύ των οποίων ήταν και το χωριό μας. Αναφέρει συγκεκριμένα:
«Καθ᾽ ἥν ὥραν ὁ Γερμανός ὕψου ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί τοῦ πεπολιτισμένου κόσμου τήν σημαίαν ἐν τῇ μονῇ τῆς Ἅγιας Λαύρας, ἐμιμοῦντο αὐτόν ὁ Παπανδρέας ἀπό τοῦ Αγίου Τρύφωνος τῆς Δημητσάνης, ὁ Κ. Οἰκονόμος καί ὁ Παπαδημήτρης εἰς τ᾽ «ἁλώνια» τῶν Μαγουλιάνων, ὁ Παπασημάκης, ὁ Κ. Λαμπρόπουλος καί ὁ Β. Πρωτοπαπάς εἰς την θέσιν «Λίμνες» τῆς Στεμνίτσης, ὁ Παπαδημητρακόπουλος ἐν Βαλτεσινίκῳ, οἱ ἱερεῖς τῆς Λάστας ἐν τῇ πλατείᾳ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καί ἐν γένει εἰς πάσας τάς κώμας κληρικοί καί πρόκριτοι»
Για τον λόγο αυτό και σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού, στον Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου του χωριού μας, θα τοποθετηθεί πιστό αντίγραφο του Λαβάρου της Επανάστασης. Υπόψη ότι ο σημερινός Άγιος Γεώργιος θεμελιώθηκε το 1835, σε θέση παλαιοτέρου ι. Ναού που πυρπολήθηκε από τον Ιμπραήμ το 1826 και εκτιμάται ότι το γεγονός αυτό έγινε στον παλαιό Άγιο Γεώργιο.
Κατά τον Κανδηλώρο, επίσης, επικεφαλής των όπλων του Βαλτεσινίκου ήταν ο Χρήστος Παναγούλιας και ο Αναγνώστης Παπαδημητρακόπουλος, ο οποίος κήρυξε και την επανάσταση στο χωριό μας.
Σύμφωνα με την έρευνα του δικηγόρου συγχωριανού μας Νέστορα Μπούμπουλη που αποτυπώνεται στο εξαίρετο βιβλίο του «ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΑΛΤΕΣΙΝΙΚΟ ΚΑΙ ΤΑ ΓΥΡΩ ΧΩΡΙΑ», υπάρχουν καταγεγγραμμένα στο Γενικό Αρχείο του Κράτους και στο αρχείο των αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης, πάνω από 120 ονόματα Βαλτεσινιωτών και ασφαλώς δεν είναι μόνον αυτοί.
Σύμφωνα με εξακριβωμένα ιστορικά στοιχεία, οι Βαλτεσινιώτες ήταν παρόντες σε όλες τις μάχες, τόσο κατά την περίοδο πριν απ’ τον Ιμπραήμ, όσο και κατ’ αυτήν. Από την Καρύταινα, του Λάλα, το Κεφαλάρι του Άργους, τα Δερβενάκια, τη Γράνα, το Βαλτέτσι, το Λεβίδι κ.λπ., ως τις πολιορκίες της Τρίπολης, του Ναυπλίου, της Κορίνθου και της Πάτρας.
Μάλιστα στα Δερβενάκια, μόνο υπό τον Δημητσανίτη οπλαρχηγό Σπηλιωτόπουλο, πολέμησαν εκεί 50 Βαλτεσινιώτες.
Με το που πάτησε ο Ιμπραήμ το πόδι του στην Πελοπόννησο, είχε απέναντί του και τους Βαλτεσινιώτες. Όπως στο Κρεμύδι, στη Δραμπάλα, τη Μονεμβασιά, τη Βέργα, τη Μπολιανή κ.λπ. και βέβαια στα Τρίκορφα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στα Τρίκορφα συμμετείχαν τουλάχιστον 10 Οπλαρχηγοί από το Βαλτεσινίκο. Κατά τους δικούς μας υπολογισμούς, ακόμη και 20 αγωνιστές να είχε μαζί του ο κάθε οπλαρχηγός κατά μέσον όρο, αυτό σημαίνει ότι στη μάχη των Τρικόρφων παραβρέθηκαν τουλάχιστον 200 Βαλτεσινιώτες, δηλαδή όλο το μάχιμο Βαλτεσινίκο, αν αφαιρέσουμε τους γέροντες και τα γυναικόπαιδα. Μάλιστα ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης αναφέρει στα απομνημονεύματά του, ότι μόνον ο συγχωριανός μας Γεώργιος Παπαγεωργόπουλος (Παπαγεωργαντάς) είχε στρατολογήσει 50 έως 70 άτομα. Εκεί έπεσαν και οι δύο οπλαρχηγοί Χρήστος Παναγούλιας και Αναγνώστης Παπαδημητρακόπουλος. Το παράδειγμά δε του Χρήστου Παναγούλια είναι ανεπανάληπτο, αν σκεφθούμε ότι πήγε να πολεμήσει στα Τρίκορφα ενώ ήταν 82 ετών!!!
Αλλ’ οι Βαλτεσινιώτες δεν διακρίθηκαν μόνο στα όπλα, διακρίθηκαν και σε άλλες υπηρεσίες του αγώνα. Για παράδειγμα ο Σπύρος Παπαγιαννόπουλος ήταν ο ταμίας του προυχόντων της Γορτυνίας, ο δε Κωνσταντίνος Οικονομόπουλος υπηρέτησε ως γραφέας του Κολοκοτρώνη.
Πολλοί Βαλτεσινιώτες που ξεχώρισαν για τη δράση τους πήραν από τότε Ελληνικό Κράτος «ΑΡΙΣΤΕΙΑ». Και συγκεκριμένα Αργυρό έλαβαν ο Θεόδωρος Κωνσταντόπουλος και ο Χρήστος Τερζής. Χάλκινο έλαβαν ο ιερέας Δημήτριος Παναγιωτακόπουλος, ο Ανάστος Παπαγιαννόπουλος, ο Δημήτρης Μαντάς, ο Πανάγος Ματσακάς και ο Διαμαντής Μπούμπουλης. Σιδηρό έλαβαν ο Μήτρος Ματσακάς και ο Πανάγος Μαντάς.
Στα αρχεία του Κράτους υπάρχουν πλήθος από πιστοποιητικά που υπογράφουν ο Κολοκοτρώνης, ο Πλαπούτας, ο Νικηταράς, ο Δεληγιάνης, ο Ζαΐμης, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης κ.λπ. τα οποία αναφέρονται, ακόμη και με λεπτομέρειες, στη συμμετοχή συγκεκριμένων Βαλτεσινιωτών στους αγώνες της Επανάστασης.
Επιπλέον σύμφωνα με την Επιτροπή Εκδουλεύσεων του 1877 της τότε Κυβέρνησης, οι Γορτύνιοι Αξιωματικοί κατά την Επανάσταση του 1821, ήταν εν όλω 103. Μεταξύ αυτών, των 103, ήταν και δύο Βαλτεσινιώτες, ο Κωνσταντίνος Οικονομόπουλος Ταξίαρχος και ο Αναγνώστης Παπαδημητρακόπουλος υποχιλίαρχος.
Αλλά στους αγώνες αυτούς για την Πατρίδα, δεν τα έδωσαν όλα για όλα, μόνον οι κάτοικοι του Βαλτεσινίκου. Το ίδιο έκαναν και τα δύο Μοναστήρια μας, της Παναγίας και του Αγίου Νικολάου. Μάλιστα ο αγιορείτης ιερομόναχος Καλλίνικος Παπαδημητρακόπουλος, θείος του αναφερθέντος Αναγνώστη Παπαδημητρακόπουλου, με όραμα που είδε εκεί από τον Άγιο Νικόλαο, ήρθε από το Άγιον Όρος και με πολλούς Βαλτεσινιώτες ανακαίνισε το Μοναστήρι του και το προετοίμασε γι’ αυτά που ακολούθησαν με τον Ιμπραήμ το 1826.
Δεν θα πω περισσότερα επ’ αυτού επειδή δεν έχω το χρόνο και είναι εν πολλοίς γνωστά. Μόνο τούτο θα τονίσω. Ότι στον Άγιο Νικόλαο για πρώτη φορά ηττήθηκε ο έως τότε αήττητος Ιμπραήμ! Ναι, μπορεί αυτός να κατέστρεψε την γεωργία και την κτηνοτροφία του χωριού μας, να πυρπόλησε τα πάντα όπως και τους ναούς μας, ωστόσο, αυτός ο αήττητος, νικήθηκε στον Άγιο Νικόλαο και υποχώρησε!
Οι Βαλτεσινιώτες επιπλέον με τις έντονες διαμαρτυρίες τους συνέβαλαν όχι μόνο στην αποφυλάκιση του Κολοκοτρώνη τότε που αποβιβάστηκε ο Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και στο αναλάβει αυτός επικεφαλής του αγώνα, αλλά και όπλισαν με επιχειρήματα τους δικαστές Τερτσέτη και Πολυζωϊδη, για την αθώωσή του στο γνωστό δικαστήριο επί Όθωνα.
Δεν βρήκα κάτι καλύτερο, αγαπητοί μου, για να κλείσω την σύντομη αυτή αναφορά στο μαχητικό μας Βαλτεσινίκο, απ’ αυτό που έγραψε στις 3 Μαρτίου 1827, δηλαδή έξι μήνες μετά την αποχώρηση του Ιμπραήμ απ’ το χωριό μας, ο Ιωάννης Κολοκοτρώνης στον πατέρα του Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τότε που του ζήτησε να έρθει εδώ και να στρατολογήσει και πάλι τους Βαλτεσινιώτες. Γράφει, λοιπόν:
«Με βάζεις, πατέρα, να κινήσω ογλίγορα και δεν ξέρεις ότι εδώθεν ο κόσμος έχει φαμίλιες, έχει φόβο προς τον εχθρόν, πεινά, δυστυχεί και σχεδόν υστερείται τα πάντα ώστε οι άνθρωποι να ζουν μόνο με χόρτα. Και παρ’ όλα αυτά επροθυμοποιήθησαν παρά κάθε φοράν».
Αυτό ακριβώς είναι το παράδειγμα, αλλά και το υπόδειγμα, των Βαλτεσινιωτών προγόνων μας στους αγώνες μας για την Πατρίδα. Όπως και το μήνυμά τους προς όλους εμάς …
Σας ευχαριστώ για την αγάπη σας και την υπομονή σας
Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος
