Αναγνώστης Στριφτόμπολας: Ο αγωνιστής – δάσκαλος που έπεσε γενναία μαχόμενος στη μάχη του Λεβιδίου

Δεν υπάρχει επισκέπτης που να μην έχει βρεθεί στο Λεβίδι Αρκαδίας και η ματιά του να μην έχει στραφεί προς το άγαλμα του αγωνιστή και συνάμα δασκάλου Αναγνώστη Στριφτόμπολα στην πλατεία του χωριού, ο οποίος έπεσε ηρωικά μαχόμενος κατά τη διάρκεια της μάχης του Λεβιδίου στις 14 Απριλίου 2023.


Βιογραφικά στοιχεία
Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτρης ενώ το προσωνύμιο «Αναγνώστης» το έλαβε στη συνέχεια, καθώς ήταν από τους λίγους της γενιάς του που κατάφερε να μάθει γράμματα. Γιος του αγωνιστή Αργύρη Στριφτόμπολα, εγγονός του οπλαρχηγού Δημητρίου Στριφτόμπολα και ανιψιός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη θα μπορούσε να πει κανείς πως «ήταν γραφτό του» να έχει αυτή τη μοίρα.


Γεννιέται στην Κέρτεζη Καλαβρύτων το 1788, όπου μαθαίνει και τα πρώτα του γράμματα. Αργότερα, πιθανόν από τη Μεγάλη του Γένους Σχολή στην Κωνσταντινούπολη να έλαβε και το δίπλωμα του ως δάσκαλος. Από το 1800 έως το 1805 διδάσκει στη Σχολή της Τριπολιτσάς. Τα ελληνόπουλα κοντά του δεν μαθαίνουν μόνο γραφή και ανάγνωση, αλλά και πώς να χειρίζονται τα όπλα. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Τριπολιτσά είχε τσακωθεί πολλές φορές με Τούρκους. Ένας τσακωμός του με έναν Τούρκο, τον οποίο και θα σκοτώσει είναι η αιτία για να φύγει κυνηγημένος από την πόλη το 1805.
Στη συνέχεια, θα βρει καταφύγιο τόσο στην Λακωνία όσο και στη Ζάκυνθο. Μάλιστα στην τελευταία οι Άγγλοι θα αναγνωρίσουν τα προσόντα του και θα του αποδώσουν βαθμό αξιωματικού.


Προετοιμασία για τον Αγώνα
Μετά από πολυετή απουσία, το 1814 επιστρέφει στη γενέτειρα του, καθώς πιστεύει πως σε αυτό τον τόπο θα καταφέρει να προετοιμαστεί κατάλληλα για τον Αγώνα που πλησιάζει. Το 1817 ακολουθεί η μύησή του στη Φιλική Εταιρεία, για την οποία όπως αναφέρεται και στη βιογραφία του «εργάζεται νυχθημερόν και ακουράστως υπερ αυτής». Όπλα, πολεμοφόδια και ρούχα είναι οι πρώτες του μέριμνες για τον αγώνα ενώ παράλληλα προσπαθεί να ξεσηκώνει όσους περισσότερους συμπατριώτες του μπορεί.


Πρώτη νίκη κατά των Τούρκων στα Καλάβρυτα
Το ξέσπασμα της Επανάστασης τον βρίσκει στα Καλάβρυτα, να υψώνει πρώτος την Ελληνική Σημαία ενώ είναι ο κύριος πρωταγωνιστής της πολιορκίας των οχυρών της περιοχής, στα οποία είχαν καταφύγει οι Τούρκοι. Μετά από πέντε ημέρες, τα οχυρά παραδόθηκαν με τους Έλληνες να έχουν επιτύχει μια πολύ σοβαρή νίκη, η οποία τους έδωσε τόσο θάρρος αλλά και λάφυρα.


Μάχη στο Λεβίδι
Ο θείος του Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, με τον οποίο είχαν στενή σχέση, πίστευε ακράδαντα πως η Τριπολιτσά θα έπρεπε να είναι το πρώτο κάστρο της Πελοποννήσου που θα έπρεπε να πέσει, για να μπορέσουν οι Έλληνες να επικρατήσουν στην Πελοπόννησο. Το παραπάνω εγχείρημα, το οποίο στα μάτια πολλών έμοιαζε απλησίαστο, θέλησε να εφαρμόσει τον Απρίλιο του 1821, αποκλείοντας την πόλη από τα κάστρα των γύρω περιοχών. Ένα από αυτά τα κάστρα ήταν αυτό του Λεβιδίου, το οποίο απείχε από την Τρίπολη μόλις 25 χιλιόμετρα.
Στην περιοχή είχε συσταθεί στρατόπεδο υπό τον Κωνσταντίνο Πετμεζά, τους ντόπιους οπλαρχηγούς με επικεφαλής τον Αλέξιο Λεβιδιώτη αλλά και καπετάνιους από τα Καλάβρυτα. Στις 12 Απριλίου 1821, στο σώμα των γενναίων πολεμιστών θα προστεθεί και ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας.


Οχτακόσιοι στον αριθμό ήταν περίπου οι Έλληνες ενώ οι Τούρκοι υποπτευόμενοι πως κάτι συμβαίνει στην περιοχή, έστειλαν στράτευμα που ξεπερνούσε τις 3.000. Το σχέδιο των Ελλήνων ήταν αρχικά να φυλούν τις εισόδους του χωριού. Ακούγοντας όμως το τεράστιο αριθμό των εχθρών κατέφυγαν στο βουνό. Όχι όμως και ο Στριφτόμπολας, ο οποίος σύμφωνα με τον Πέτρο Ευστρατίου Ιατρίδη που καταγράφει τα γεγονότα το 1860 στο Λεβίδι, παρέμεινε μέσα στο χωριό με τη συνοδεία 48 ανδρών.


«Ο θάνατος για εμάς σήμερα αδελφοί θα είναι η Ζωή και η Ελευθερία της Πατρίδας!» ήταν μόνο λίγα από τα εμψυχωτικά λόγια που χρησιμοποίησε ο Στριφτόμπολας, για να δώσει θάρρος και κουράγιο στους άνδρες του.


Στις 14 Απριλίου, οι Τούρκοι εισέρχονται στο χωριό ενώ οι Έλληνες έχουν κλειστεί ετοιμοπόλεμοι στα σπίτια του Λεβιδίου και αρχίζουν να βάζουν φωτιά. Ακολουθούν σκληρές μάχες σώμα με σώμα ενώ ο αγωνιστής Φωτάκος στα απομνημονεύματά του μας μεταφέρει χαρακτηριστικές εικόνες από το χάος που επικρατούσε.
«ο τόπος ήταν σκοτεινός από τον καπνόν της μπαρούτης και των καιομένων ξύλων των οικιών…».
Τέσσερις ώρες κράτησαν οι συγκρούσεις μέχρι να έρθουν ενισχύσεις από τον Δημήτριο Πλαπούτα και άλλους οπλαρχηγούς. Παράλληλα παντού μετέφεραν το μήνυμα πως ο Κολοκοτρώνης έρχεται με 7000 άνδρες, το οποίο έσπερνε τρόμο στους εχθρούς αλλά έδινε δύναμη στους Έλληνες να συνεχίσουν.


Οι Τούρκοι βλέποντας πως οι Έλληνες δεν πρόκειται να κάνουν πίσω καθώς και τον δυναμικό τρόπο με τον οποίο αγωνίζονταν, εγκατάλειψαν κυνηγημένοι την περιοχή. Οι απώλειες τους ήταν μεγάλες, περίπου 300 άνδρες ενώ οι Έλληνες μετρούσαν μόνο 4, ανάμεσα τους και ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας.


Ηρωικός Θάνατος
Σώμα με σώμα πολεμούσε, όταν έπεσε ηρωικά ο σπουδαίος αγωνιστής ενώ ο λαός δεν παρέλειψε να του αφιερώσει στίχους του:
«Τι ειν’ το κακό που γίνεται στη μέση στο Λεβίδι;
Μήνα βουνά γκρεμίζονται, μήνα στοιχειά μαλώνουν;
Μάυτε βουνά γκρεμίζονται, μάυτε στοιχειά μαλώνουν.
Πετιμεζαίοι πολεμούν με εφτά χιλιάδες Τούρκους.
Έκλεισαν τον Στριφτόμπολα, τον δόλιον Αναγνώστη
Μεριά τον δέρνει η φωτιά, μεριά και το τουφέκι.
Στο παραθύρι κάθεται, ψηλή φωνίτζα βάλλει»
Πού ‘σαι αδερφούλη Κωνσταντή και ξάδερφε Θανάση,
Πάρτε στα χέρια τα σπαθιά και τ’ αλαφρά τουφέκια.
Κ’ ελάτε να με σώστε απ’ των Τουρκών τα χέρια»
Πήραν στα χέρια τα σπαθιά, στης πλάταις τα τουφέκια,
Βάζουν τους Τούρκους εμπροστά, σαν γίδια και τους πάνε
σαν την κοπή τα πρόβατα, σαν βουκολιό γελάδια».


Επιμέλεια: Αγγελική Γεωργοπούλου

Σχετικές δημοσιεύσεις