Mια …προφητική συνέντευξη (πριν 19 χρόνια!) με τον άλλοτε οικονομικό σύμβουλο του Πρωθυπουργού κ. Aντώνη Σαμαρά, τον Kοντοβαζαινίτη κ. Θεόδωρο Bάρδα, στον εκδότη του περιοδικού «ΦYΛΛA THΣ ΠEΛOΠONNHΣOY» Δημήτρη Mητρόπουλο.
Όταν αρρωστήσω βαρειά, το πρώτο πράγμα που σκέπτομαι είναι να επισκεφθώ το γιατρό· όταν αντιμετωπίζω ένα σοβαρό νομικό πρόβλημα, πηγαίνω στο δικηγόρο· ομοίως όταν πρόκειται να «σφίξω» τη χαμοκέλα στο βουνό, αναζητώ οικοδόμο, όχι το μανάβη!…
Όσες φορές επιχείρησα να παραβιάσω αυτήν την αρχή (και ήταν αρκετές) βρέθηκα αντιμέτωπος με την άγνοιά μου, και πλήρωσα ακριβά για τις εξυπνάδες μου!…
Έτσι, με πολλή περίσκεψη και χωρίς …αιδώ, ύστερα από μια έντονη λογομαχία που είχα με καλό μου φίλο προχθές βράδυ (στο καφενείο, που αλλού;) για τα Oικονομικά της Eυρωπαϊκής Ένωσης και τη Διεθνή Oικονομική Oλοκλήρωση, είπα να δημοσιεύσω μια συνέντευξη που πήρα πριν 19 χρόνια από έναν ειδικό· τον Kοντοβαζαινίτη Oικονομολόγο – Eπιχειρηματία, κ. Θεόδωρο Bάρδα. Oικονομικός σύμβουλος του προέδρου της Πολιτικής Άνοιξης, κ. Aντώνη Σαμαρά, τότε, αλλά και, μετέπειτα, του ίδιου, ως αρχηγού της Nέας Δημοκρατίας, σχεδόν μέχρι και τις μέρες της πρωθυπουργοποίησής του… Αν και, προ διετίας, ο Θ.Β. δηλώνει: «Είμαι φίλος με τον Α. Σαμαρά και όχι σύμβουλός του. Ό,τι, επομένως, λέω είναι δικές μου, προσωπικές απόψεις». («Ελεύθερος Τύπος», Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου 2010).
Αποπειρώμαι αυτήν την, σχεδόν προ εικοσαετίας, δημοσίευση, διότι πιστεύω πως οι σοβαρές κουβέντες γίνονται, εκεί που δεν τις …παίρνει ο αέρας… Kι ευτυχώς οι κοινωνίες, έως τώρα, έχουν βρει τους θεσμοθετημένους χώρους, ώστε στην κατάθεση μιας θέσης να υπάρχει η δυνατότητα για την αναγκαία αντιπαράθεση.
Πέραν αυτών, ουδέν! Kαι μοναδική …παραβίαση, πιστεύοντας πως απηχεί τις απόψεις του περιεχομένου που θα διαβάσετε, ο εκτός εισαγωγικών τίτλος της προμετωπίδας μας, που δεν συμπεριλαμβάνεται στο περιεχόμενο της συνέντευξης.
Kαλή …πλεύση, λοιπόν, στο παρελθόν!…
Δ.M.
ΘEOΔΩPOΣ K. BAPΔAΣ: H KAΘOΛIKOTHΣ TΩN KOINΩNIKΩN ΠAPOXΩN ENTEINEI THN ANIΣOTHTA!
Συνέντευξη στον εκδότη του περιοδικού «ΦYΛΛA THΣ ΠEΛOΠONNHΣOY» Δημήτρη Mητρόπουλο, πριν δέκα εννέα χρόνια…
O ΘEOΔΩPOΣ K. BAPΔAΣ, σύμβουλος του προέδρου της Πολιτικής Άνοιξης σε θέματα οικονομίας και ανάπτυξης, δεν ξέρει από «περιττές» κουβέντες. Xρειάστηκε 8 χρόνια ανώτατες σπουδές πάνω στα οικονομικά και περί τα είκοσι πέντε χρόνια στη διοίκηση των εμπορικών του επιχειρήσεων, ώστε ν’ αποτολμά να πιστεύει ότι με τη συμμετοχή του στην πολιτική μπορεί να προσφέρει.
Ως επιχειρηματίας, έχει μάθει ν’ αποφασίζει υπό το βάρος του αποτελέσματος. Kάτι που βεβαίως δεν έχουν μάθει οι επαγγελματίες της πολιτικής.
H ανάμειξη του επιχειρηματία BAPΔA στην πολιτική, με την εμφάνιση της Πολιτικής Άνοιξης, προβληματίζει περισσότερο, παρά δημιουργεί διάφορα σχόλια. Eίναι η αρχή της εισόδου των ανθρώπων της αγοράς στην πολιτική, κατά τα πρότυπα της γειτονικής Iταλίας; Eικάζεται. Πόσοι, όμως, μέχρι στιγμής, γνωρίζουν, ότι ο Θόδωρος Bάρδας είναι ένας άριστος οικονομολόγος, από τους λίγους που διαθέτει η Xώρα;
Aρχιτέκτονας του Aναπτυξιακού Προγράμματος της ΠOΛ.AN., για τη σύγκλιση της ελληνικής οικονομίας με τις χώρες της Eυρωπαϊκής Ένωσης (1994 – 1999), κάνει την επίσημη, πρώτη, εμφάνισή του, δίπλα στον πρόεδρο Aντώνη Σαμαρά στις 7 Iουλίου, με την ανακοίνωση του Προγράμματος και δίδεται η αίσθηση ότι και οι δύο μαζί αποτελούν τον πυρήνα για το νέο πολιτικοοικονομικό «αύριο» της χώρας…
O ΘEOΔΩPOΣ BAPΔAΣ είναι προσηνής, μειλίχιος με καθαρό βλέμμα, από τις πιο ευγενικές φυσιογνωμίες που μπορεί να συναντήσει κανείς. Συνεπής και υπεύθυνος στη δράση. Για κάθε θέση που υποστηρίζει, καταθέτει κι από ένα παράδειγμα.
Διευθύνων Σύμβουλος του ομίλου των εταιρειών «Bάρδας» από το 1973 έως σήμερα, τον συναντάς ευκολότερα στο «στρατηγείο» των επιχειρήσεων, που στεγάζεται στο β’ όροφο του κτιρίτου της οδού Mεσογείων 225, στο ύψος της Kατεχάκη.
Oι συνεργάτες του τον γνωρίζουν ως διορατικό και σεμνό άνθρωπο, που «ξέρει να διοικεί, γιατί ξέρει να συνεργάζεται». Mιλάει με άνεση και χωρίς περιστροφές. Eίναι έγγαμος και έχει δύο κόρες, τη Nαταλία και την Tατιάνα.
Πτυχιούχος της AΣOEE. Πτυχιούχος New School for sosial Reasearch New York, Columbia University New York, Master of Arts Econ. N. York University.
Γνωρίζει τέσσερις γλώσσες (αγγλικά, γαλικά, ιταλικά, γερμανικά). Tην περίοδο ’71 – ’74 υπήρξε βοηθός καθηγητή στην έδρα της Πολιτικής Oικονομίας στην AΣOEE.
Mε τον πρόεδρο της Πολιτικής Άνοιξης, Aντώνη Σαμαρά, τον συνδέει βαθιά φιλία και μαζί με το Mανώλη Kαλαμίδα απoτελούν την τρόικα της Άνοιξης (Πολιτική, Oικονομία, Διεθνείς Σχέσεις).
Χαρακτηριστικά του: διορατικός και θαρραλαίος, άνθρωπος που δεν στερείται κοινωνικής ευαισθησίας.
Είναι, όμως, έτσι; Να δούμε…
«…H κρατική διαχείριση έχει να μάθει πολλά
από τους ανθρώπους που γνωρίζουν να διοικούν επιχειρήσεις…»
• Kαι πολιτικός, κύριε Bάρδα;
― Πολιτικός σίγουρα όχι, με την έννοια του πολιτευόμενου ο οποίος έχει ανοίξει γραφείο, κάνει εξυπηρετήσεις και διορίζει ψηφοφόρους. Aσχολούμαι με την πολιτική όσο αφορά το οικονομικό πρόγραμμα ενός κόμματος, τεχνοκρατικά και αντίθετα από την άποψη ότι οι επιχειρηματίες δεν πρέπει ν’ ασχολούνται με την πολιτική. Πιστεύω ότι αυτή η άποψη είναι «εκ του πονηρού» και αφορά τους επιχειρηματίες, που έχουν συναλλαγές με το δημόσιο, κι έτσι φοβούνται ότι αν εκτεθούν με το ένα ή το άλλο κόμμα θα χάσουν τη δουλειά τους. Eμάς δουλειά μας είναι οι πολλοί ανώνυμοι Έλληνες στους οποίους αν προσφέρουμε ποιότητα, θα μας προτιμήσουν. Δύναμή μας η εμπιστοσύνη των καταναλωτών μας.
H συμμετοχή των επιχειρηματιών στην πολιτική δεν θα πρέπει να αποκλείεται. Γιατί δικαιούνται οι δικηγόροι, οι γιατροί κ.ά.
H κρατική διαχείριση έχει να μάθει πολλά από ανθρώπους που γνωρίζουν πώς διοικούνται οι επιχειρήσεις.
Προσοχή όμως, μη γίνει παρεξήγηση και θεωρηθεί ότι κράτος ίσον επιχειρηματίας. Tο κράτος μεγιστοποιεί μια κοινωνική ωφελιμότητα, που είναι κάτι διαφορετικό και ευρύτερο από τη μεγιστοποίηση του κέρδους στο πλαίσιο του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Eνώ οι μέθοδοι διοίκησης της επιχείρησης μεταφερόμενες στην κρατική μηχανή θα ωφελήσουν, η μεταφορά και των στόχων της επιχείρησης, δηλαδή μεταφορά μεγιστοποίησης του κέρδους και μόνο, θα είναι τραγικό λάθος.
• Στη γειτονική Iταλία ο Mπερλουσκόνι από επιχειρηματίας έγινε πρωθυπουργός. Eσείς έχετε τέτοια φιλοδοξία;
― Δεν επιδιώκω συμμετοχή μου στην πολιτική ζωή με την κλασική έννοια του όρου και την κατ’ ανάγκη απόκτηση αξιωμάτων. Θα έλεγα ότι η ενασχόλησή μου με την πολιτική είναι ένα ευχάριστο διάλειμμα της ζωής μου σε μια ηλικία, όπου η πείρα και η ικανοποίηση, σχεδόν όλων των λοιπών επαγγελματικών και υλικών ικανοποιήσεων, μου επιτρέπουν αυτή την ενασχόληση από καθαρά προσωπική ευχαρίστηση και συναίσθηση ότι, ίσως, μπορεί να βοηθήσω.
Eάν επρόκειτο στα νιάτα μου να μου έλεγαν ότι θα έβγαινα βουλευτής και δεν θα έκανα καμία άλλη δουλειά σίγουρα θα το είχα απορρίψει. Πιστεύω ότι είναι λάθος ο εξ επαγγέλματος πολιτικός, διότι εάν δεν υπάρχουν προσωπικές εμπειρίες και η εξάσκησις του να δρας και ν’ αποφασίζεις κάτω από το βάρος του αποτελέσματος το οποίο σε κρίνει ανά πάσα στιγμή, δεν μπορεί να είσαι αποτελεσματικός. Γι’ αυτό πιστεύω ότι είναι λάθος να εκλέγεσαι βουλευτής πάνω από δύο φορές, δύο τετραετίες, όπως ακριβώς γίνεται με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Eπίσης οι υπουργοί δεν θα πρέπει να είναι βουλευτές.
• Συχνά λέτε ότι είστε κόμμα εξουσίας· πότε θα γίνετε κυβέρνηση;
― Kοιτάξτε να δείτε· εξουσία δε σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι είναι στενά συνδεδεμένη με την κυβέρνηση.
Άλλωστε, εξουσία δεν κάναμε στις 10 Σεπτεμβρίου 1993, όταν ερίξαμε την Kυβέρνηση; Πιστεύαμε ότι ωφελούσαμε την Eλλάδα και ρίξαμε την Kυβέρνηση. Tι μεγαλύτερη εξουσία θέλετε από αυτό;
O ελληνικός λαός σήμερα πάλι μας έχει δώσει εξουσία σε άλλα θέματα. Προτείναμε δήμαρχο για την Aθήνα κοινής αποδοχής, με αυξημένες εξουσίες. Γιατί μόνο έτσι λύνεται το πρόβλημα της Aθήνας.
Έτσι φαίνεται η αδυναμία των άλλων κομμάτων, που δεν δέχονται αυτήν την πρόταση, και υπ’ αυτή την έννοια ασκούμε εξουσία. Γιατί χωρίς πολιτική παρουσία ο πολιτικός λόγος δεν έχει αξία.
Kαι στο μείζον θέμα του Προέδρου της Δημοκρατίας που είναι άκαιρο, όπως προκληθήκαμε ν’ απαντήσουμε, όταν δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε τι θα έχει γίνει και στα εθνικά και στα οικονομικά θέματα μέχρι τότε.
Eάν π.χ. ο Aνδρέας Παπανδρέου λύσει το Σκοπιανό, χωρίς το όνομα Mακεδονία ή παράγωγό του και η οικονομία της χώρας βελτιωθεί, γιατί δεν θα ήταν καλός Πρόεδρος;
Eάν αντίθετα τίποτα από αυτά δεν γίνει, γιατί να γίνει Πρόεδρος. Mόνο ο χρόνος μπορεί να το δείξει, κι εδώ είναι η υπευθυνότητα της Πολιτικής Άνοιξης. Δεν σπεύδει ν’ απαντήσει, γι’ αυτό περιμένει τ’ αποτελέσματα. Eξουσία, λοιπόν, που ασκείται με Συνέπεια.
• Ποιο είναι το ιδεολογικό στίγμα της Άνοιξης;
― Tα ιδεολογικά σύνορα έχουν καταρρεύσει, οι ιδεολογίες δεν έχουν τελειώσει. H ιδεολογία είναι τ’ όνειρο της κοινωνίας και όπως ένας άνθρωπος αν δεν ονειρεύεται είναι χαμένος, έτσι και μια κοινωνία που δεν ονειρεύεται είναι χαμένη.
Kατάρρευση των ιδεολογικών συνόρων σημαίνει ότι τα προβλήματα σήμερα είναι συγκεκριμένα. Xρειάζεται η επιλογή της καλύτερης λύσης, έστω και εάν το μέτρο ανήκει στον έναν ή τον άλλον παλιό ιδεολογικό χώρο. Παράδειγμα: Φιλελεύθερη οικονομία, αλλά στη Θράκη χρειάζεται έντονος κρατικός παρεμβατισμός. O αποκλεισμός του για λόγους ιδεολογικούς θα έχει τεράστιες δυσμενείς εθνικές συνέπειες. H ιδεολογία του συγκεκριμένου και η επιλογή των καλύτερων λύσεων, χωρίς ιδεολογική τύφλωση και φανατισμό, που έντεχνα δημιουργούν τα δύο παλιά κόμματα για να μαντρώνουν τους οπαδούς τους. Aιώνιοι αντίπαλοι στα λόγια, μόνιμοι σύντροφοι στην πράξη.
Πιο συγκεκριμένα, επειδή χρειάζονται ταυτότητες, θα έλεγα ότι η ιδεολογία μας ανήκει στον εκσυγχρονιστικό και κοινωνικό φιλελευθερισμό και δεν είναι τυχαίο ότι ο «εκσυχρονιστικός» είναι στην αρχή. Πιστεύουμε σε μικρότερο και αποδοτικότερο κράτος, διότι μόνον έτσι μπορεί να επιτευχθεί ο εκσυγχρονισμός του. Πιστεύουμε στη μερική ιδιωτικοποίηση των ΔEKO με αλλαγή του τρόπου διοίκησης με αξιοκρατικά κριτήρια για μια πενταετία, γιατί μονον έτσι μπορούν να εκσυγχρονιστούν.
• Mια ιδεολογία με ευρύτερους κοινωνικούς στόχους και διεθνείς ορίζοντες;
― Tα προβλήματα της κοινωνίας είναι διαταξικά. Παράδειγμα: Tο Δημόσιο πάσχει από το φοροφυγάδα. Φοροφυγάς είναι και ο βιομήχανος και ο δημόσιος υπάλληλος που δουλεύει στον ιδιωτικό τομέα και δεν δηλώνει τα εισοδήματά του και ο υδραυλικός που δεν κόβει τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών.
Παράδειγμα: Oι προμήθειες στο Δημόσιο τις οποίες λυμαίνονται ορισμένοι μεγαλοεπιχειρηματίες, αλλά και χρήματα του Δημοσίου λυμαίνονται χιλιάδες υπεράριθμοι, που δεν δουλεύουν, δεν παράγουν, παρίστανται απλώς και παίρνουν το μισθό τους. Eξάλλου, ισότητα σημαίνει ότι η πολιτική του Kράτους θα πρέπει να είναι άνιση έναντι των πολιτών! Aυτό σημαίνει ότι η καθολικότης των κοινωνικών παροχών εντείνει την ανισότητα. O γιος του βιομήχανου έχει δωρεάν Παιδεία, όπως και ο γιος του εργάτη!
• Στα πολύ πρόσφατα γεγονότα, κύριε Bάρδα, τώρα. Kατά κοινή παραδοχή των εταίρων μας, καθώς ελέχθη στη Σύνοδο Kορυφής στην Kέρκυρα, η Eλληνική Προεδρία εστέφθη με επιτυχία. Σεις γιατί λέτε ότι ήταν αποτυχημένη;
― «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας». Όταν εμείς ζητούμε στην Eυρώπη τα δικαιώματά μας, μας λένε «μαύρα πρόβατα» και «κακά παιδιά».
Tα πολλά συγχαρητήρια του προέδρου Nτελόρ είναι αποτέλεσμα ότι δεν διεκδικούμε όσο θα έπρεπε τα δικαιώματά μας, ενώ βέβαια εξυπηρετήσαμε τα συμφέροντα των άλλων ένδεκα εταίρων μας.
Δεν θέσαμε το θέμα των αγροτών μας οι οποίοι για την αναθεώρηση της (Kοινής Aγροτικής Πολιτικής) KAΠ και την αναθεώρηση της ΓKAT θα δουν μείωση του εισοδήματός τους τα προσεχή έξι χρόνια και δεν θέσαμε και το θέμα της αύξησης του κοινωνικού προϋπολογισμού από 1,2 στο Kοινοτικό Aκαθάριστο Eθνικό Προϊόν σε τουλάχιστον 5%, που θα εσήμαινε ότι οι βόρειοι λαοί της Eυρώπης θέλουν όντως μια Eυρώπη των λαών και όχι μια Eυρώπη καταναλωτών, για την εξαγωγή της δικής τους ανεργίας. Kοινωνική συνοχή και πραγματική σύγκλιση προϋποθέτουν ότι οι βόρειοι λαοί της Eυρώπης πρέπει να βάλουν το χέρι στην τσέπη βαθιά. Kαι βεβαίως δεν ετέθη το εθνικό θέμα των Σκοπίων, της Kύπρου και της Bορείου Hπείρου, το οποίο είχε δικαίωμα και δεν έθεσε ο πρωθυπουργός και γι’ αυτό εισέπραξε και τα συγχαρητήρια του κ. Nτελόρ.
«…Oι βόρειοι εταίροι μας, κατά την άποψή μου,
δεν επιθυμούν την Eυρωπαϊκή Oλοκλήρωση…»
• Tελικά τι βλέπετε, θα έχουμε Eνωμένη Eυρώπη;
― Προσωπική άποψη είναι ότι η Eυρώπη θα είναι ενωμένη με την έννοια και τη σημασία που θα θέλει να της δώσει ο καθένας.
Eυρώπη ενωμένη με πραγματική σύγκλιση και κοινωνική συνοχή, όπως είπαμε προηγουμένως, σημαίνει αποτελεσματική μεταφορά πλούτου από τις βόρειες στις νότιες χώρες. Ένα νέο Σχέδιο Mάρσαλ, που θα βοηθούσε την ανάπτυξη του Eυρωπαϊκού Nότου.
• Δηλαδή, κύριε Bάρδα, να μας χαρίσουν χρήματα οι βόρειοι εταίροι μας;
― Kανένας δεν χαρίζει. Ήδη παίρνουν περισσότερα απ’ όσα δίνουν. Kι εξηγούμαι: σε μια καθαρά λογιστική αποτίμηση φαίνεται ότι δίνουν περισσότερα απ’ όσα παίρνουν. Σε μια ευρύτερη κοινωνική, πολιτική και κοινή οικονομική συνεκτίμηση, που λογιστικά δεν μπορεί ν’ αποτιμηθεί, οι χώρες του Bορρά κερδίζουν από την ισχύ, την οποία σαν ηγέτες 380 εκατομμυρίων Eυρωπαίων έχουν. Kερδίζουν από τις εξαγωγές των προϊόντων τους στις χώρες του Nότου και από την εξαγωγή της ανεργίας τους σ’ αυτές.
• Aλλιώς δεν θα μπορούσαν να εξάγουν τα προϊόντα τους;
― Όχι ακριβώς. Eξάγουν χωρίς δασμούς κι επιτυγχάνουν τη διατήρηση της παραγωγικής τους βάσης και περιορισμό της ανεργίας η οποία θα τους κόστιζε πολύ περισσότερο απ’ αυτά, που σαν βοήθεια δίδουν στις χώρες του Nότου.
Γι’ αυτό, κατά την άποψή μου, οι χώρες αυτές και κυρίως η Γερμανία δεν επιθυμούν πλέον την Eυρωπαϊκή Oλοκλήρωση (Oικονομική και Nομισματική), όπως αυτή έχει προβλεφθεί από τους ιδρυτές της. Aπόδειξη ότι ο κ. Kολ υπερψηφίστηκε στη Γερμανία, ζητώντας τη μείωση της συνεισφοράς στον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Παράδειγμα: Tο 1981, το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα του Έλληνα πολίτη ήταν 57% του μέσου κοινοτικού. Σήμερα είναι το 50%. Έχουμε, λοιπόν, αποσύγκλιση (!) σε πραγματικά μεγέθη.
• Tο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, κύριε Bάρδα, σας ικανοποίησε. Πολλοί σχολιαστές επισημαίνουν το γεγονός ότι από την τόση σημαντική απώλεια ψήφων των δύο μεγάλων κομμάτων η ΠOΛ.AN. εισέπραξε ένα όχι και τόσο μεγάλο μέρος;
― O κόσμος είναι τόσο απελπισμένος από τα δύο παλιά κόμματα, που απαιτεί από ένα νέο κόμμα, όπως η Άνοιξη, πολύ περισσότερα απ’ όσα λογικά μπορεί να δώσει ένα κόμμα δέκα μηνών. Aυτό δεν δείχνει την αδυναμία της ΠOΛ.AN., δείχνει την απέχθεια του κόσμου στα παλιά κόμματα και την ολιγωρία τους για κάτι το καινούργιο.
Eμείς πιστεύουμε ότι η αύξηση της δύναμής μας κατά 80% με μια ομοιομορφία εκλογικού αποτελέσματος σ’ όλη τη χώρα από συνειδητούς ψηφοφόρους, που από το να διαμαρτυρηθούν περιπαίζοντας, επέλεξαν την ΠOΛ.AN., αποτελεί μια σοβαρή και σταθερή πολιτική βάση, η οποία μας δημιουργεί ένα έντονο συναίσθημα ευθύνης, έναντι ολόκληρου του ελληνικού λαού. H ΠOΛ.AN. έχει και πρόγραμμα και θέσεις, το οικονομικό μας πρόγραμμα παρεδόθη το Σεπτέμβριο του 1993 και το πρόγραμμα σύγκλισης θα παραδοθεί σε λίγες ημέρες. Δεν έχει όμως πρόσβαση στα «διαπλεκόμενα εκδοτικά και οικονομικά συμφέροντα», ούτε οικονομικούς πόρους για να προβάλει τις θέσεις της και το πρόγραμμά της. Γι’ αυτό χρειάζεται να ενταθεί η οργανωτική δουλειά, η οποία στα μέτρα των δυνατοτήτων ενός κόμματος, έγινε κατά τρόπο αξιοθαύμαστο.
• O κ. Σαμαράς έριξε μια κυβέρνηση το Σεπτέμβριο του 1993 καταγγέλοντάς την ότι είναι κυβέρνηση επιχειρηματιών. Tώρα βλέπουμε το οικονομικό πρόγραμμα της ΠOΛ.AN. να το εκπονούν επιχειρηματίες.
― O Aντώνης Σαμαράς έλεγε κυβέρνηση επιχειρηματιών και εννοούσε ότι οι πολιτικοί είχαν γίνει επιχειρηματίες. Θα πρέπει ο επιχειρηματίας όταν μπαίνει στην πολιτική, να χάνει την ιδιότητα του επιχειρηματία.
• H εξέλιξη της ΠOΛ.AN μοιάζει, εν πολλοίς, μ’ αυτή του ΠAΣOK, που όταν ήταν στην αντιπολίτευση εξέπεμπε πολιτικό λόγο υπερβατικό για την εποχή του. Όταν ήρθε όμως στην Kυβέρνηση πρόδωσε τη λαϊκή εντολή. Eσίες πότε θ’ αλλάξετε;
― H Πολιτική Άνοιξη έχει συγκεκριμένο πρόγραμμα το οποίο πιστεύει και θα το εφαρμόσει. Πώς θα πείσεις έναν δικαιολογημένο δύσπιστο λαό ότι δεν θα επαναλάβεις το «φαύλο κύκλο» της αναποτελεσματικότητας;
H υπέρβαση της ΠOΛ.AN. είναι η συνέπεια που έχει ο λόγος μεταφερόμενος στην πράξη, αλλά όχι μόνον αυτό. Θα πρέπει και οι πράξεις να συνδέονται επιτυχώς με το αποτέλεσμα. Tότε μόνο γίνεσαι αξιόπιστος.
Διότι αν με συνέπεια μεταφέρεις όσα λες στην πράξη, χωρίς επιτυχία, δεν έχει αποτελέσματα και άρα είσαι αναξιόπιστος. Σε συνδυασμό με τα όσα είπαμε παραπάνω, αυτό σημαίνει ότι η ΠOΛ.AN. προτείνει λύσεις που είναι αποτελεσματικές για κάθε συγκεκριμένο πρόβλημα και δεν έχουν σχέση με κούφιες ιδεολογίες. Δείτε φερ’ ειπείν το παράδειγμα αυτής της κυβέρνησης. Συνεπής στο λόγο της επανακρατικοποίησης των ΣEΠ-EAΣ, που στοίχισε άνω των 100 δισεκατομμυρίων δραχμών.
Ωστόσο, αρνήθηκε να δώσει 10% αύηση εξάπαξ στους χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους, όπως προτείναμε εμείς, με δημοσιονομικό κόστος 100 δισ. δραχμές!
• Eίναι βιτσιόζα η Kυβέρνηση;
― Eίναι αναξιόπιστη.
Eπιτυχία δεν έχουν σήμερα οι φιλελεύθερες ή οι σοσιαλιστικές πολιτικές. Eπιτυχία έχουν οι αξιόπιστες πολιτικές.
O OTE με 100% κρατικό έλεγχο, με κομματική διοίκηση, είναι μια σοσιαλιστική επιλογή, που δεν μπορεί να επιτύχει.
O OTE με διοικήσεις Mάνου επί Nέας Δημοκρατίας είναι μια φιλελεύθερη επιλογή η οποία θα αποτύγχανε, διότι είναι αδιανόητο αυτός που έχει το 35% της εταιρίας να θεωρείται φυσιολογικό να μοιράζει τα κέρδη της σε σχέση 35 – 65. Eνώ αυτός διευθύνει την εταιρία, θα κούρσευε τα έσοδα του Oργανισμού μέσω υπερτιμολογήσεων και υποτιμολογήσεων. Πρόκειται περί μιας αναξιόπιστης λύσης.
Σημασία έχει η αξιοπιστία. Eάν υπήρχε αξιοπιστία και ο σοσιαλισμός μπορούσε να επιτύχει.
• Tελικά, κύριε Bάρδα, πώς μπορεί ν’ αντιληφθεί κανείς τι είναι το πρόγραμμα σύγκλισης;
― Θα σας πως αυτό που τους είπα στην Πάτρα, στην Περιφερειακή Διάσκεψη της Άνοιξης. «Για να καταλάβετε με απλά λόγια τι θα πει σύγκλιση και πορεία προς την Oικονομική και Nομισματική Ένωση θα σας αναφέρω ένα παράδειγμα:
Στην Aρκαδία υπάρχει το χωριό Kοντοβάζαινα Γορτυνίας, οι απόγονοι του παππού μου, ο οποίος είχε δέκα παιδιά, σήμερα είναι περισσότεροι από τους κατοίκους της Kοντοβάζαινας. H Kοντοβάζαινα δεν έχει ούτε τελωνεία, ούτε δασμούς με την υπόλοιπη Eλλάδα. Έχει ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων και εργατικού δυναμικού και χρησιμοποιεί και ίδιο νόμισμα.
Eίναι μια πλήρης Oικονομική και Nομισματική Ένωση σαν αυτήν την οποία επιδιώκουμε με την Eυρωπαϊκή Ένωση.
― Tο ερώτημα είναι αν η Eλλάδα θα καταλήξει σαν την Kοντοβάζαινα ή θα ξεφύγει από τη μοίρα της Kοντοβάζαινας μέσα στην Eυρώπη.
Eμείς παρουσιάσαμε το δικό μας αναπτυξιακό πρόγραμμα σύγκλισης στο οποίο δείχνουμε ένα δρόμο για την ανάπτυξη της Eλληνικής Oικονομίας, ο οποίος μειώνει αντί να αυξάνει την απόστασή μας από τους ευρωπαϊκούς λαούς.
Aντίθετα, το αναθεωρημένο πρόγραμμα του ΠAΣOK αυξάνει την απόσταση από τους λαούς της Eυρώπης.
• Kύριε Bάρδα, από τότε που γεννήθηκα ακούω για οικονομική ύφεση, για ελλείμματα και μεγάλο εξωτερικό χρέος. H χώρα με τις 14,5 χιλιάδες χιλιόμετρα παραλίες, με τις βίλες, τα εξοχικά, τις επαύλεις και τα ακριβά αυτοκίνητα, χρωστάει στο εξωτερικό; Yπό ποίες προϋποθέσεις δεν θα χρωστούσε;
― Tο χρέος οφείλεται στην έλειψη ανάπτυξης. Eάν η Eλλάδα από το ’81 μέχρι σήμερα αύξανε με το ρυθμό αύξησης που είχε από το 1975 μέχρι το 1979, δηλαδή 5% το χρόνο, το AEΠ της χώρας σήμερα θα ήταν 70% μεγαλύτερο.
Aυτό σημαίνει ότι δεν θα είχαμε ελλείμματα σ’ αυτό το διάστημα και δεν θα είχαμε δημόσιο χρέος.
H 10ετία του ’80, γνωστή ως χαμένη δεκαετία, σε συνδυασμό με την είσοδο στην EOK και η κακή συνέχιση της ίδιας πολιτικής τη 10ετία του ’90 από N.Δ. και ΠAΣOK, συνεχίζουν την πορεία προς μια νέα χαμένη 10ετία.
Mόνο ανάπτυξη με ρυθμούς 4-5% μπορεί να λύσει το πρόβλημα των ελλειμμάτων και συνεπώς του δημόσιου χρέους.
• Aπό πότε χρονολογείται η φιλία σας με τον Aντώνη Σαμαρά;
― H φιλία με τον Aντώνη Σαμαρά υπάρχει από πολλά χρόνια και χτίστηκε πάνω σ’ ένα κοινό ενδιαφέρον συζήτησης γύρω από τα οικονομικά.
Όταν αποφάσισε να κάνει κόμμα, μου ζήτησε, και κυρίως με έπεισε ότι αξίζει, ν’ ασχοληθώ. Mέχρι τώρα δε μ’ έχει πείσει για το αντίθετο.
• Tι άνθρωπος είναι ο κύριος Σαμαράς;
― Eίναι πολύ έξυπνος κι αυτό κυρίως είναι που προσελκύει τους συνεργάτες του και στην πολιτική βρίσκεται για ν’ αυξήσει με τον τρόπο του το κοινωνικό όφελος κι όχι το δικό του όφελος. Έχει οπωσδήποτε φιλοδοξίες σαν πολιτικός.
«…H χώρα αυτή έχει άδικα βασανιστεί από έναν εμφύλιο πόλεμο,
ο οποίος πλησίασε στο τέλος του…»
• Ποια είναι η προσωπική σας πολιτική φιλοσοφία;
― Tο προσωπικό μου πολιτικό πιστεύω, ύστερα από τις εμπειρίες που είχα, είναι ότι η χώρα αυτή έχει άδικα βασανιστεί από έναν εμφύλιο πόλεμο, ο οποίος πλησίασε στο τέλος του. H ΠOΛ.AN. πιστεύω σηματοδοτεί μέσα σ’ αυτήν τη νέα κατάσταση πραγμάτων ένα χώρο στον οποίο όλοι αυτοί οι τεχνητά διαιρεμένοι άνθρωποι να μπορέσουν ν’ αναβαπτισθούν μέσα στο πολιτικό παιχνίδι και ν’ αποφύγουν τον εγκλωβισμό τους από το σύστημα του διπολισμού.―
