- Του ΔΗΜHΤΡΗ ΓΚΟΥΛΙΩΝΗ
Η κρίση στις σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ και της Ευρώπης διαμορφώνει ένα εντελώς καινούριο γεωπολιτικό σκηνικό, που δύσκολα θα μπορέσει να ισχυριστεί κάποιος ότι το είχε προβλέψει. Όσο και αν ο Τραμπ ισχυριζόταν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ότι θα τα αλλάξει όλα μόλις εκλεγεί, κανείς δεν περίμενε αυτό το τεράστιο εύρος των αλλαγών.
Για να είμαστε όμως ειλικρινείς, αρκετοί από τους πρώην συνεργάτες του Αμερικανού προέδρου, οι οποίοι είχαν εκδιωχθεί κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, προειδοποιούσαν ότι η δεύτερη φορά του Τραμπ θα είναι εντελώς διαφορετική. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του πρώην συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του Τραμπ Τζον Μπόλτον, ο οποίος στο βιβλίο του «Room Where It Happened», αποκάλυψε ότι ο Τραμπ ήταν έτοιμος να βγάλει τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ το 2018. Αιτία το μικρό ποσοστό επί του ΑΕΠ που δαπανούσαν οι ευρωπαϊκές χώρες για τις αμυντικές τους δαπάνες, ενώ ήταν οργίλη η αντίδρασή του όταν έμαθε ότι ο αγωγός NordStream 2, θα χρηματοδοτηθεί και από γερμανικά κεφάλαια. Ειδικά για το τελευταίο φαίνεται ότι υπάρχει αλλαγή πλεύσης, καθώς όπως αναφέρουν οι Financial Times, η Ρωσία επανεξετάζει τη λειτουργία τού Nord Stream με αμερικανικές επενδύσεις. Προφανώς, η Ουάσιγκτον σε μια συμφωνία πλαίσιο με τη Μόσχα για την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, προωθεί την άρση των κυρώσεων και ειδικά αυτές που αφορούν τη ρωσική Gazprom. Εάν τελικά προχωρήσει μια τέτοια συμφωνία οι ΗΠΑ θα αποκτήσουν ακόμα μεγαλύτερη επιρροή στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης, αφού οι χώρες-μέλη της ΕΕ εφοδιάζονται πλέον με υγροποιημένο φυσικό αέριο από την Αμερική, αφού διέκοψαν την εξάρτησή του από το ρωσικό αέριο μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Μην ξεχνάμε φυσικά και τα τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα κυρίως των βαλτικών χωρών, τα οποία κατευθύνθηκαν στην πλειοψηφία τους στην αμερικανική πολεμική βιομηχανία.
Με την απειλή, λοιπόν, της αποχώρησης των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από την Ευρώπη και ενδεχομένως από το ΝΑΤΟ, η ΕΕ εγκρίνει ένα τεράστιο στρατιωτικό πρόγραμμα που ως στόχο έχει τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης. Οικονομικοί αναλυτές προβλέπουν ότι με την κατάλληλη μόχλευση μπορούν να κινητοποιηθούν έως και 800 δις ευρώ για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας τα επόμενα χρόνια.
Εδώ, όμως, αξίζει να θέσουμε ένα καίριο ερώτημα. Από ποιους κινδυνεύει η Ευρώπη; Αυτό που ισχυρίζεται το ευρωιερατείο είναι ότι η Ρωσία αποτελεί την κύρια απειλή για την ασφάλεια της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Ότι δηλαδή μετά την Ουκρανία, έχει σειρά η Μολδαβία αλλά και τα κράτη της Βαλτικής. Είναι όμως έτσι; Από πουθενά δεν προκύπτει ότι η Μόσχα θέλει να έρθει σε σύγκρουση με την ΕΕ και δη στρατιωτική. Ήδη στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται, θεωρείται βέβαιο ότι η ΕΕ θα επαναδιαπραγματευτεί τις εμπορικές της σχέσεις με τη Ρωσία, αφού οι κυρώσεις που είχαν επιβληθεί έπληξαν κυρίως τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Εάν δε επαναλειτουργήσει σύντομα ο Nord Stream, τα κράτη-μέλη έχουν να ελπίζουν για φθηνό φυσικό αέριο και άρα φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια.
Το πιθανότερο είναι ότι ο ευρωπαϊκός εξοπλιστικός παροξυσμός έχει ως διακύβευμα τη θέση του ηγέτη σε μια «ακηδεμόνευτη» Ευρώπη, αν τελικά αποχωρήσουν οι ΗΠΑ. Με πρόσχημα την αναβίωση του γαλλο-γερμανικού άξονα, οι δυο συγκεκριμένες χώρες είναι έτοιμες να χρησιμοποιήσουν τον «μπαμπούλα» της Ρωσίας, προκειμένου να επιδοθούν σε ένα στρατιωτικό ανταγωνισμό για την πρωτοκαθεδρία στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Μία κατάσταση που θα αποφέρει κέρδη εκατοντάδων δις ευρώ στις πολεμικές τους βιομηχανίες και ταυτόχρονα θα πειθαναγκάσουν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες να σιωπήσουν, αφού μη γελιόμαστε, οι αμυντικές δαπάνες θα είναι εις βάρος των κοινωνικών δαπανών. Ελέω, λοιπόν, της «ρωσικής απειλής» το ευρωιερατείο θα συμπιέσει τις δαπάνες για το κοινωνικό κράτος και θα προσπαθήσει να πείσει για την αναγκαιότητα αυτή, χρησιμοποιώντας κάθε αθέμιτο μέσο.
Αν και οι ιστορικοί απεχθάνονται τις αναλογίες, δεν μπορούμε παρά να υπενθυμίσουμε ότι κάθε φορά που οι μεγάλοι της Ευρώπης επανεξοπλίζονται, η ευρωπαϊκή ήπειρος βιώνει τραγωδίες.
