- Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΚΟΥΛΙΩΝΗ
Στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Κωνσταντινούπολη, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, ξεκαθάρισε στον Τούρκο πρόεδρο, Ταγίπ Ερντογάν, ότι εάν θέλει η Τουρκία να πάρει τα F-16 οφείλει η τουρκική Εθνοσυνέλευση να ψηφίσει υπέρ της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Άφησε να εννοηθεί, μάλιστα, ότι σε αντίθετη περίπτωση η Ελλάδα θα πάρει σύντομα τα αεροσκάφη 5ης γενιάς F-35, φέρνοντας στο Κογκρέσο τη σχετική εισήγηση.
Η ολοκλήρωση της διείσδυσης του ΝΑΤΟ στις Σκανδιναβικές χώρες αποτελεί το μεγάλο στοίχημα για την αμερικανική εξωτερική πολιτική, ύστερα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η διέγερση αντιρωσικών αντανακλαστικών στις κοινωνίες της Φινλανδίας και Σουηδίας δεν ήταν άμεση. Χρειάστηκε η αμερικανική «υπενθύμιση» ότι σε περίπτωση που η Ρωσία κινηθεί εναντίον τους δεν μπορεί να εγγυηθεί κανείς την ασφάλειά τους, ενώ προθύμως οι πολιτικές ελίτ των δύο Σκανδιναβικών χωρών έσπευσαν να υπερθεματίσουν στην ανάγκη της άμεσης προσχώρησης στο ΝΑΤΟ.
Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Σουηδού υπουργού Άμυνας, Carl-Oskar Bohlin: «Θα μπορούσε να γίνει πόλεμος στη Σουηδία», υπογραμμίζοντας ότι η περίοδος ειρήνης για περισσότερα από 200 χρόνια δεν θα πρέπει να καθησυχάζει τους Σουηδούς σε μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας. Η δήλωση έγινε την περασμένη Δευτέρα στο ετήσιο συνέδριο για την άμυνα, κατά τη διάρκεια δηλαδή του διπλωματικού μαραθωνίου του Άντονι Μπλίνκεν στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Υποστήριξε στην ομιλία του ότι η ειρήνη δεν είναι μια «αμετακίνητη σταθερά» και ότι η κατάσταση «έχει γίνει πιο επικίνδυνη από ό,τι ήταν εδώ και πολύ καιρό». Προέτρεψε τους δημοτικούς άρχοντες να φτιάξουν καταφύγια, να καταρτίσουν σχέδιο έκτακτης ανάγκης για νερό, τροφή, ενώ ζήτησε από τους εργαζόμενους να σχεδιάσουν μαζί με τους εργοδότες τους πολεμικό σχέδιο στο χώρο εργασίας τους, για να μπορέσουν να συνεχίσουν να εργάζονται σε δύσκολες συνθήκες.
Και φυσικά θα αναρωτηθεί κανείς, μα περιμένουμε εισβολή της Ρωσίας στη Σουηδία; Δεν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο, άλλωστε ο Πούτιν είναι ένας ορθολογικός παίκτης και κάθε του κίνηση είναι υπολογισμένη στη βάση της θεωρίας κόστους – οφέλους και γνωρίζει καλά ότι η επίθεση σε μία χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ θα ενεργοποιήσει το περίφημο άρθρο 5, το οποίο προβλέπει συλλογική απάντηση της Συμμαχίας με τον κίνδυνο της διολίσθησης σε πυρηνικό πόλεμο.
Αν κάποια χώρα πρέπει να ανησυχεί περισσότερο κατά την ταπεινή άποψη του γράφοντος αυτή είναι η Μολδαβία λόγω της Υπερδνειστερίας. Η τελευταία ύστερα από έναν σύντομο πόλεμο τον Νοέμβριο του 1990, όπου ρωσικές δυνάμεις νίκησαν τις Μολδαβικές, επέτρεψαν στην Υπερδνειστερία να ανακηρύξει την ανεξαρτησία της το 1992, με την Ευρώπη να την αναγνωρίζει ως περιοχή «παγωμένης διαμάχης». Αυτή η λεπτή χερσαία γραμμή βορειοανατολικά της Μολδαβίας φιλοξενεί 475.000 κατοίκους με το 35% εξ αυτών να είναι ρωσικής καταγωγής και στο δημοψήφισμα του 2006 ψήφισαν υπέρ της ένωσης με τη Ρωσία σε ποσοστό 93,1%. Μια σημαντική όμως «λεπτομέρεια» είναι ότι δεν συνορεύει με τη Ρωσία η εν λόγω περιοχή αλλά με την Ουκρανία. Αν δε, η Ρωσία καταφέρει και καταλάβει την Οδησό, τότε οι ρωσικές δυνάμεις θα απέχουν μερικές δεκάδες χιλιόμετρα από την Υπερδνειστερία.
Παρόλα αυτά οι ΗΠΑ δεν έχουν δείξει την ανάλογη ευαισθησία για τη Μολδαβία, ούτε φυσικά η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία στηρίζει την ασφάλεια της στις αμερικανικές δυνάμεις που σταθμεύουν σε διάφορα σημεία στο εσωτερικό της. Ως επικυρίαρχος λοιπόν οι ΗΠΑ αποφασίζουν να επιβάλουν στη Σουηδία και τη Φινλανδία την είσοδό τους στο ΝΑΤΟ, αποκηρύσσοντας το δόγμα της ουδετερότητας που είχαν χτίσει όλα αυτά τα χρόνια. Μια ορθολογική στάση που εδραζόταν στην υπόσχεση που είχαν δώσει οι Αμερικανοί στη Μόσχα ότι η Βορειοατλαντική Συμμαχία δεν πρόκειται να επεκταθεί στην Ανατολική Ευρώπη και στη Σκαδιναβία.
Το δόγμα των ΗΠΑ «Ή μαζί μας ή εναντίον» μας, όπως το είχε εφαρμόσει ο Τζορτζ Μπους ο νεώτερος κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, επανήλθε με νέα μορφή «Ή μαζί μας ή με τον Πούτιν». Τα δίπολα εξυπηρετούν το παιχνίδι της κυριαρχίας χωρίς να δικαιολογείται καμία παρέκκλιση ή διαφοροποίηση, ενώ ο καλλιεργούμενος διπολισμός στα πρότυπα του Ψυχρού Πολέμου με τη στοχοποίηση όσων δεν συμφωνούν, οδηγεί σε μια επικίνδυνη απλούστευση που στις διεθνείς σχέσεις παράγει συγκεκριμένα αποτέλεσμα. Αυτό της σύγκρουσης.
