- Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΚΟΥΛΙΩΝΗ
Με ανακούφιση υποδέχθηκαν οι δυτικές χώρες την απόφαση της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, με την Ουγγαρία να παραμένει το τελευταίο εμπόδιο για τη Στοκχόλμη, ώστε να γίνει το 32ο μέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Με συντριπτική πλειοψηφία, 285 ψήφους υπέρ και 55 κατά, η τουρκική Εθνοσυνέλευση έβαλε τέλος σε 20 μήνες εντατικών διαβουλεύσεων που έκανε πολλούς στη Δύση να αναρωτιούνται, εάν η Τουρκία αξίζει τελικά να είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Αξιοσημείωτη είναι και η στάση του κυβερνητικού εταίρου του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος δήλωσε ότι υποστηρίζει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, παρά τις αρχικές του τοποθετήσεις ότι η συγκεκριμένη χώρα φιλοξενεί στο έδαφός της «Κούρδους τρομοκράτες».
Η Σουηδία περιμένει τώρα την Ουγγαρία να επικυρώσει την ένταξή της στη Συμμαχία, με τον Ορμπάν να ζητά μια «ειλικρινή συγγνώμη» από τη Στοκχόλμη για τις κατά καιρούς κατηγορίες που έχει εξαπολύσει εναντίον του για τις αυταρχικές πολιτικές που εφαρμόζει. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός κάλεσε, προχθές Τρίτη, τον Σουηδό ομόλογό του, προκειμένου να επιλύσουν τις διαφορές τους και να άρουν τα εμπόδια για την ένταξη της σκαδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ. Η απάντηση ήρθε σχεδόν αμέσως: «Κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής της Μαδρίτης πέρυσι, η Ουγγαρία επικύρωσε το καθεστώς προσκεκλημένου στη Σουηδία» δήλωσε ο Σουηδός υπουργός Εξωτερικών και συμπλήρωσε: «Δεν βλέπω κανέναν λόγο να διαπραγματευτούμε σήμερα».
Το ΝΑΤΟ σχεδιάζει να κινητοποιήσει 90.000 στρατιώτες στη μεγαλύτερη στρατιωτική άσκηση μετά τον Ψυχρό Πόλεμο και αποτελεί δείγμα ενότητας και αποφασιστικότητας να εμφανιστεί η Συμμαχία συμπαγής εντάσσοντας και τη Σουηδία. Η Ουγγαρία «παίζει» καθυστερήσεις, και ήδη δοκιμάζει την υπομονή της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το βέτο που έχει επικαλεσθεί, σε περίπτωση που η Ε.Ε. φέρει προς έγκριση το σχέδιο για οικονομική ενίσχυση της Ουκρανίας με 53 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι επικριτές του Ούγγρου πρωθυπουργού ισχυρίζονται ότι ο Ορμπάν κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να μην δυσαρεστήσει τον φίλο του, Βλάντιμιρ Πούτιν, και εκεί εντάσσεται η κωλυσιεργία της Βουδαπέστης να επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Σημαντική παράμετρος είναι και οι αμερικανικές εκλογές στις 5 Νοεμβρίου, με τις δημοσκοπήσεις να επιμένουν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα επιστρέψει στον Λευκό Οίκο. Ο Ορμπάν διατηρεί επίσης άριστες σχέσεις με τον Τραμπ, ο οποίος δεν τρέφει και μεγάλη εκτίμηση στην υπάρχουσα δομή του ΝΑΤΟ. Σε δηλώσεις του, όταν ήταν ακόμη πρόεδρος των ΗΠΑ την περίοδο 2016-2020, είχε κατηγορήσει τους Ευρωπαίους ότι οι αμυντικές του δαπάνες είναι πολύ κάτω από το 2% του ΑΕΠ τους και σίγουρα οι Αμερικανοί δεν προτίθενται να συνδράμουν σε περίπτωση που η Ευρώπη δεχθεί επίθεση. Ίσως γι’ αυτό ο Ορμπάν κρατάει αυτή τη στάση, αν και είναι αμφίβολο εάν μπορεί να τη διατηρήσει μέχρι τις αμερικανικές εκλογές.
Η Τουρκία είχε συνδέσει την ένταξη της Σουηδίας με το ξεπάγωμα των F-16 για την τουρκική πολεμική αεροπορία. Παρότι δεν έχει περάσει η συμφωνία της πώλησης των αεροσκαφών από το αμερικανικό Κογκρέσο, προκαλεί ερωτηματικά το «ναι» της Άγκυρας στο αίτημα της Στοκχόλμης. Ενδεχομένως η Διακήρυξη των Αθηνών που υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας στην Αθήνα στις 7 Δεκεμβρίου 2023, καθώς και η μείωση της έντασης στο Αιγαίο, αποτελούν σημάδια καλής θέλησης από την πλευρά της Άγκυρας και ίσως τελικά ανοίξει ο δρόμος για την πώληση των F-16.
Είναι δεδομένο ότι εκτυλίχθηκε ένα ιδιότυπο «παζάρι» μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ. Η Άγκυρα εξομάλυνε τις σχέσεις της με την Ελλάδα, επικύρωσε την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και περιμένει από την Ουάσιγκτον να ξεπεράσει τον σκόπελο του Κογκρέσου, για να εγκριθεί η πώληση των F-16. Η Τουρκία, όμως, εξακολουθεί να παραμένει ουδέτερη στον πόλεμο της Ουκρανίας και δεν συμμετέχει στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Παρόλα αυτά, η Δύση συγχωρεί την Τουρκία και ανέχεται τις «παρεκλίνουσες» συμπεριφορές της, λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής της θέσης, κυρίως λόγω των Στενών που ελέγχει και εμποδίζει την κάθοδο της Ρωσίας στα «θερμά» ύδατα του Αιγαίου και της Μεσογείου.
