- Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΚΟΥΛΙΩΝΗ
Ο στόχος της Ευρώπης για την απανθρακοποίηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και η επείγουσα απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο οδήγησαν τα κράτη μέλη σε αναζήτηση εναλλακτικών πηγών για την κάλυψη της ζήτησης ενέργειας. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) σε πρώτη φάση προωθούνται τόσο σε εθνικό όσο και ενωσιακό επίπεδο, προκειμένου η ΕΕ να πετύχει το στόχο της για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050.
Η υπερδεκαετής οικονομική κρίση στη νότια Ευρώπη σε συνδυασμό με τους περιβαλλοντικούς περιορισμούς και τις καθυστερήσεις των αδειοδοτικών διαδικασιών δεν επέτρεψαν τη διείσδυση των ΑΠΕ. Οι ντόποι επενδυτές αναγκαστικά στράφηκαν σε γειτονικές χώρες, ώστε να κατασκευάσουν σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και να μεταφέρουν την ενέργεια που θα παραχθεί στην Ευρώπη.
Το 2008, ο όμιλος Κοπελούζου ανέλαβε την πρωτοβουλία υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου σε συνεργασία με την κυβέρνηση της Αιγύπτου. Η Αραβική Άνοιξη επέφερε πολιτική αλλαγή στην Αίγυπτο με την πτώση του Μουμπάρακ το 2011 και την ανάληψη της εξουσίας το 2012 από τον ηγέτη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, Μοχάμεντ Μόρσι. Το σχέδιο μπαίνει στον πάγο, λόγω και της φιλοτουρκικής στάσης του Μόρσι, αλλά το πραξικόπημα των αιγυπτιακών ενόπλων δυνάμεων το 2013 φέρνει στην εξουσία τον στρατηγό Αλ Σίσι. Η εξομάλυνση των σχέσεων Αθήνας-Καΐρου οδηγεί σε συμφωνία τμηματικής οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου και οδηγεί σε αναθέρμανση του σχεδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Τελικά, στις 14 Οκτωβρίου υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας για την έναρξη κατασκευής του έργου.
Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης θα συνδέσει με υποθαλάσσιο καλώδιο χωρητικότητας 3,000 MW και μήκους 1000 χλμ. την Αίγυπτο με την ηπειρωτική Ελλάδα. Η όδευση διέρχεται από την οριοθετημένη ΑΟΖ Ελλάδος-Αιγύπτου, νότια της Κρήτης και εισέρχεται στα ελληνικά χωρικά ύδατα, καταλήγοντας σε σημείο σύνδεσης στην Αττική. Το κόστος θα ανέλθει σε περίπου 4 δισ. ευρώ, με το έργο να εντάσσεται στη λίστα Έργων Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος (Projects of Mutual Interest, PMI) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναμένεται να επικυρωθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου.
Εκτιμάται ότι η εισερχόμενη «πράσινη» ενέργεια θα μειώσει τις εκπομπές του CO2 κατά 9-10 τόνους σε ετήσια βάση ενώ θα αντικαταστήσει 4,5 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που προμηθεύεται η Ελλάδα σε σύνολο 6 δισ. κ.μ., ήτοι θα καλύψει το μεγαλύτερο τμήμα της ζήτησης του αερίου στη χώρα. Το αποτέλεσμα θα είναι η σημαντική μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας στον καταναλωτή κάθε κατηγορίας.
Η συνεργασία μεταξύ Ελλάδος-Αιγύπτου συμβάλλει στη γεωπολιτική σταθερότητα στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και βάζει φρένο στον μεγαλοϊδεατισμό της Τουρκίας μετά και την υπογραφή του παράνομου «τουρκο-λιβυκού» μνημονίου. Με την αναθέρμανση του EastMed η τετραμερής συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου-Ισραήλ αποκτά ξανά δυναμική που μελλοντικά θα εξασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Μεγάλο ερωτηματικό παραμένει η στάση των ΗΠΑ, οι οποίες μέχρι πρόσφατα επιχειρηματολογούσαν υπέρ της συμμετοχής της Τουρκίας στον EastMed. Η προσέγγιση Άγκυρας – Τελ Αβίβ με σκοπό την όδευση αγωγών από την τουρκική επικράτεια που θα μετέφεραν ισραηλινό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, διακόπηκε βίαια με τον πόλεμο στη Γάζα και την αναφανδόν υποστήριξη της Χαμάς από την Τουρκία.
