- Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΚΟΥΛΙΩΝΗ
Η νέα χρόνια δεν είναι καθόλου καλή για τη συμμαχία ΗΠΑ-Ισραήλ. Ο αριθμός των νεκρών από τον πόλεμο στη Γάζα έχει προκαλέσει μεγάλη αντίδραση στους παροικούντες την Ουάσιγκτον. Ενώ αρχικά ο Πρόεδρος Μπάιντεν υπεραμύνθηκε της επιλογής του Ισραήλ στην αυτοάμυνα ύστερα από το τρομοκρατικό χτύπημα της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, τα στρατιωτικά αντίποινα των Ισραηλινών που μέχρι στιγμής έχουν στοιχίσει τη ζωή σε 25.000 Παλαιστινίους, προκαλούν δυσθυμία στο αμερικανικό κατεστημένο.
Ο Άντονι Μπλίνκεν, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, μόλις ολοκλήρωσε το έβδομο ταξίδι του στη Μέση Ανατολή, προκειμένου να βρεθεί ένας κοινός τόπος για να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός. Δεν φαίνεται όμως να κατάφερε τίποτα το αξιόλογο. Ο πρόεδρος Μπάιντεν θέλει το Ισραήλ να αναγνωρίσει το παλαστινιακό κράτος, κάτι που φυσικά ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, αρνείται πεισματικά συνεχίζοντας με μηχανιστική πρακτική να κατεδαφίζει τη Γάζα. Η προχθεσινή απόρριψη της πρότασης της Χαμάς για κατάπαυση του πυρός από τον Νετανιάχου έχει εξοργίσει τον Μπάιντεν και φρόντισε μέσω διαρροών στον τύπο να επισημάνει ότι οι ΗΠΑ δεν συμφωνούν με την πρακτική των Ισραηλινών στη Γάζα.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει να αντιμετωπίσει και την αμερικανική κοινή γνώμη. Ενώ αρχικά υποστήριξε τους Ισραηλινούς, τώρα στέκεται επικριτικά τόσο έναντι του Ισραήλ όσο και του Μπάιντεν, καταλογίζοντάς του ευθύνες ότι ενθάρρυνε τους Ισραηλινούς να προκαλέσουν αυτήν τη μεγάλη καταστροφή στη Γάζα. Ειδικά οι νεότεροι Αμερικανοί, προνομιακή ομάδα ψηφοφόρων για τους Δημοκρατικούς, εκδηλώνουν αισθήματα συμπάθειας στους Παλαιστινίους από ό,τι οι παλαιότερες γενιές. Και στο Κογκρέσο, όμως, αρκετοί Δημοκρατικοί θέλουν μια άμεση κατάπαυση του πυρός, στην οποία το Ισραήλ και η κυβέρνηση Μπάιντεν αντιτίθεται.
Από την άλλη πλευρά, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας του Ισραήλ, Ιταμάρ Μπεν-Γκιβρ, δήλωσε στη Wall Street Journal: «Αντί να μας δώσει την πλήρη υποστήριξή του, ο Μπάιντεν είναι απασχολημένος με την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και καυσίμων, τα οποία πηγαίνουν στη Χαμάς». Η πίεση στην ισραηλινή κυβέρνηση είναι πλέον τεράστια. Η ισραηλινή κοινωνία κατηγορεί τον Νετανιάχου ότι άφησε ανοχύρωτη τη χώρα με αποτέλεσμα το Ισραήλ να υποστεί τη μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία του. Δεν του συγχωρούν επίσης, την προσπάθεια που έκανε προκειμένου να περιορίσει τις αρμοδιότητες του Ανώτατου Δικαστηρίου με μια αμφιλεγόμενη νομοθετική ρύθμιση που έφερε στους δρόμους εκατοντάδες χιλιάδους Ισραηλινούς, αντιδρώντας στην «καθεστωτική» πρακτική του Νετανιάχου. Εν μέσω δε της στρατιωτικής επιχείρησης στη Γάζα, το Ανώτατο Δικαστήριο ακύρωσε τελικά τη δικαστική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης, ρίχνοντας στα «τάρταρα» τη δημοτικότητα του Νετανιάχου.
Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι πριν την 7η Οκτωβρίου, οι ΗΠΑ δεν ήταν προσανατολισμένες στη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, παρόλο που σε αρκετές αμερικανικές “δεξαμενές σκέψεις” υποστήριζαν αυτή την ιδέα. Το χάος των τελευταίων μηνών, όμως, έπεισε τον Μπάιντεν ότι πρέπει σύντομα να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε οι Παλαιστίνιοι επιτέλους να αποκτήσουν κρατική υπόσταση. Σε αυτήν την κατεύθυνση κινήθηκε ο Άντονι Μπλίνκεν επισκεπτόμενος την περασμένη Τρίτη το Κατάρ, υπογραμμίζοντας ότι αποτελεί προτεραιότητα για τις ΗΠΑ η ίδρυση Παλαιστινιακού κράτους.
Εκεί εδράζεται και η προσπάθεια της κυβέρνησης Μπάιντεν να επανεκκινήσει τον διάλογο μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας που διακόπηκε ύστερα από την 7η Οκτωβρίου, ώστε να επιτευχθεί μια συμφωνία που θα μπορούσε να εξασφαλίσει σταθερότητα στη Μέση Ανατολή. Στο εσωτερικό όμως της Σαουδικής Αραβίας είναι μεγάλος ο θυμός και εάν το Ισραήλ δεν δώσει την ευκαιρία στους Παλαιστινίους να αποκτήσουν κράτος, πολύ δύσκολα θα επιτευχθεί η πολυπόθητη προσέγγιση.
Με δεδομένη την άρνηση του Νετανιάχου να επιτρέψει τη δημιουργία ενός τέτοιου κράτους, κυκλοφορεί ήδη το σενάριο οι ΗΠΑ να προκρίνουν ένα ψήφισμα στον ΟΗΕ για την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους. Φυσικά, με το Ισραήλ να έχει καταλάβει μεγάλο μέρος των παλαιστινιακών εδαφών, η ψηφοφορία θα έχει μόνο συμβολικό χαρακτήρα. Θα σήμαινε, όμως, ότι η υπομονή των ΗΠΑ εξαντλείται με το Ισραήλ και η μεταξύ τους σχέση βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο εδώ και δεκατίες.
Αυτό που θολώνει τον ορίζοντα για την κατάπαυση του πολέμου στη Γάζα είναι η πολιτική αβεβαιότητα. Ο Μπάιντεν διεκδικεί την επανεκλογή εναντίον του Τραμπ που επικροτεί τη σκληρή γραμμή του Νετανιάχου έναντι των Παλαιστινίων. Ο Νετανιάχου με την υποστήριξη των ακροδεξιών παραμένει στην εξουσία αν και με πολύ χαμηλή αποδοχή. Εάν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις και ο Ντόναλντ Τραμπ γίνει για δεύτερη φορά πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Νετανιάχου μπορεί να ελπίζει στην αποκατάσταση των αμερικανοϊσραηλινών σχέσων με τους δικούς του όρους.
