Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΜΑΡΗ, επίτ. Συμβούλου Επικρατείας, Προέδρου της «Ελληνικής Εταιρείας Προγεννητικής Αγωγής»
Ποιός δεν έχει προστρέξει στη βοήθεια της Παναγίας, σε δύσκολες στιγμές;
«Παναγιά μου» είναι η επίκληση που έρχεται στο στόμα μας μαζί με την επίκληση «μάνα μου».
Η Παναγία. μεγάλη Mητέρα της ανθρωπότητας που έζησε το πάθος της σταύρωσης του γιού της, υπέφερε αλλά έζησε στη συνέχεια την ανάσταση, μας διδάσκει πρώτα-πρώτα πώς να ξεπερνάμε τις δυσκολίες σ’ολες τις συνθήκες και να βρίσκουμε και πάλι την Ζωή την γαλήνη την ευθυμία και την ευδαιμονία. Συμβολίζει προπαντός τη δύναμη της ανάστασης χωρίς όρια, του φωτός και της χαράς, αυτό είναι το βίωμά της, αυτό έζησε στην κυοφορία του μικρού Ιησού και αυτό το βίωμα έχει να διδάξει τις μητέρες.
Ας δούμε όμως πρώτα τι αλήθεια σημαίνει ανάσταση.
Ο ίδιος ο Χριστός είπε προς του μαθητές του: «αν δεν πεθάνετε, δεν θα ζήσετε». Ποιο είναι το νόημα αυτών των λόγων; Ο θάνατος, στον οποίο ο Χριστός προέτρεψε τους ανθρώπους, αναφέρεται στην κατώτερη, παιδική φύση του ανθρώπου. Αν αυτή «πεθάνει», αν δηλαδή μείνει στην άκρη, αδρανήσει, τότε ο άνθρωπος μπορεί να εκδηλώσει την ανώτερη φύση, που φέρει επίσης μέσα του, δηλαδή την πνευματικότητά του, την φύση του ανώτερου εαυτού της χαράς, της αγαλλίασης, της ευφροσύνης, της αγάπης, της σοφίας, της αλήθειας. Αυτό είναι ένας νόμος ανεξαίρετος που ισχύει γενικά στον κόσμο μας. Αν ο σπόρος δεν διαλυθεί, δεν πεθάνει δεν θα δημιουργηθούν ρίζες κι επομένως ο σπόρος δεν θα δώσει ζωή σ’ ένα νέο δένδρο, με φύλλα, άνθη, καρπούς. Αυτό είναι προπαντός το μήνυμα της ανάστασης για τον άνθρωπο: ν’ αφήσουμε όλα τα παλιά, γηραιά, στην άκρη, να εγκαταλείψουμε παλιές κακές συνήθειες, αρνητικές συναισθηματικές και νοητικές καταστάσεις που μας κρατούν στον κόσμο του σκοταδιού, της λύπης και της ταραχής και να συγκεντρωθούμε μόνο σ’ ό,τι είναι ωραίο, σοφό, ζωντανό, καρποφόρο, αναστάσιμο, ώστε να ζήσουμε στον χώρο της γαλήνης, της ειρήνης, της σωφροσύνης, της αγάπης, δηλαδή στον χώρο του ανώτερου εαυτού μας.
Ο νόμος του θανάτου και της ανάστασης είναι ένας παγκόσμιος, συμπαντικός νόμος. Κι όπως στη φύση έρχονται το φθινόπωρο και ο χειμώνας, όπου η ζωή αποσύρεται από τα κλαδιά και συγκεντρώνεται στις ρίζες, στο σκοτάδι και τα κλαδιά χάνουν τα φύλλα τους, δεν φέρουν άνθη και καρπούς και ο κόσμος γύρω γεμίζει κρύο και σκοτεινιά… έτσι κι ο άνθρωπος περνάει τις περιόδους κρύου και σκοταδιού, αυτό είναι σχεδόν αναπόφευκτο, δεν μπορεί κανείς να το αποφύγει… Αλλά η άνοιξη και το καλοκαίρι θα έλθουν οπωσδήποτε. Το φως και η ζεστασιά του ήλιου θα θερμάνουν και πάλι το κάθε τι. Και η ζωή θα ανεβαίνει από τις ρίζες προς τον κορμό και τα κλαδιά, κι αυτά θα γεμίσουν φύλλα, άνθη και καρπούς. Θα έλθει η ανάσταση, θα έλθει και πάλι το φως του νου και η ζεστασιά της καρδιάς. Και τότε όλα θα είναι και πάλι ζωντανά, φωτεινά, χαρούμενα, αρωματικά, καρποφόρα, αναστημένα. Αυτή την ανάσταση της φύσης, της ζωής έχει να ζήσει και ο άνθρωπος.
Αν η Παναγία λατρεύεται απ’ όλους ως Μητέρα της ανθρωπότητας είναι επειδή ακριβώς αντιπροσωπεύει το Φως, την Χαρά, την ευφροσύνη, την «ανάσταση» στην ομορφιά της καθημερινής ζωής. Αν δεν ζούσε εκείνη αναστάσιμα δεν θα ήταν δυνατόν να φέρει στον κόσμο έναν Χριστό. Η μεγάλη της αναστάσιμη δύναμη στην λειτουργία της μητρότητάς της, στην κυοφορία του παιδιού Ιησού, φαίνεται ολοκάθαρα στην Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου, στους Χαιρετισμούς. Ο υμνωδός την αποκαλεί αστέρα, ακτίνα Ηλίου του νοητού, βολίδα φωτός, αστραπή, πολύφωτον…
«Χαίρε αστήρ εμφαίνων τον Ήλιον»
«Χαίρε το φως αρρήτως γεννήσασα»
«Όρθρος φαεινός, χαίρε η μόνη η τον ήλιον φέρουσα Χριστόν, φωτός κατοικητήριον»
«Χαίρε το σκότος λύσασα»
«Χαίρε αναστάσεως τύπον εκλάμπουσα, χαίρε των αγγέλων τον βίον εμφαίνουσα»
«Χαίρε ακτίς νοητού Ηλίου, χαίρε βολίς του αδύτου φέγγους»
«Χαίρε αστραπή τα ψυχάς καταλάμπουσα»
«Χαίρε ότι τον πολύφωτον ανατέλλεις φωτισμόν»
«Χαίρε όχημα Ηλίου του νοητού»
«Χαίρε άστρον άδυτον, εισάγον Κόσμω τον Μέγαν Ήλιον»
«Χαίρε μητέρων ωράϊσμα και κλέος»
Εκείνο που ο υμνωδός υμνεί είναι το Φως της Παναγίας, την Ωραιότητα και τη Δόξα της με την οποία έζησε την μητρότητά της, σαν ένα άστρο λαμπρό, ένα φως της αυγής, μια πνευματική ακτίνα… Ήταν η πνευματικότητα της ανάστασης κι αυτό το φως και η χαρά, που της επέτρεψε να κυοφορήσει, και να φέρει στον κόσμο μια τέτοια θεϊκή οντότητα, αυτήν την αλήθεια θέλει να διδάξει στις μητέρες όλου του κόσμου.
Γι αυτό και στον μικρό παρακλητικό κανόνα ο υμνωδός ζητεί από την Παναγία να διασκορπίσει από τις ψυχές την ψυχική ταραχή και την ζάλη της κακοθυμίας και να φέρει την ευφροσύνη και την διαρκή χαρά… την ανάσταση.
Η Ελληνίδα σ’ όλες τις εποχές λάτρεψε την Παναγία ως σύμβολο της παντοδύναμης μητρότητας. Από τα βάθη της προϊστορίας οι Ελληνίδες λάτρεψαν πρώτα την «θεά μητέρα», όπως εκφραζόταν στις «Αφροδίτες» και τα νεολιθικά ειδώλια της βαθιάς προϊστορίας, με εμφανή στις λαγόνες τους τα σημεία της γονιμότητας και της εγκυμοσύνης. Στη συνέχεια λάτρεψαν τη θεά Δήμητρα, σύμβολο της ευκαρπίας της γης και της γονιμότητας των γυναικών. Στα ιερά της Δήμητρας επί πολλούς αιώνες η Ελληνίδα ύπανδρη γυναίκα διδασκόταν, στην μεγάλη και πάνδημη εορτή των θεσμοφορίων, από τις ιέρειές της, την καλλιγένεια: πώς να φέρει στον κόσμο υγιή και ωραία παιδιά. Και τους δρόμους και τους δημόσιους χώρους στόλιζαν με ωραία αγάλματα ηρώων και θεών, ώστε θαυμάζοντάς τα οι Ελληνίδες να φέρουν στον κόσμο παιδιά που να τους μοιάζουν.
Τα αρχαία πρότυπα μητρότητας αντικαταστάθηκαν από την Παναγία. Οι Ελληνίδες έγκυες προσεύχονται στην Παναγία να προχωρήσει καλά η εγκυμοσύνη τους και οι άτεκνες προσεύχονται στην Παναγία να τους χαρίσει ένα παιδί. Και πολλοί ναοί αφιερωμένοι στην Παναγία, υπάρχουν σε πολλές Ελληνικές πόλεις, γιατί εκείνη έχει αυτή την αποστολή, να οδηγήσει την γυναίκα στην υγιή μητρότητα. Τέτοια είναι η «Παναγία η Τσαμπίκα» στη Ρόδο που βοήθησε πολλές μητέρες ν’ αποκτήσουν παιδί, όπως δείχνουν τα άπειρα ταξίματα στην εικόνα της. Οι άτεκνες γυναίκες, στην Ελληνική παράδοση, αναζητούσαν ένα ειδικό χόρτο, το παναγιόχορτο που τους έφερνε γονιμότητα. Το πρώτο αυγό του Πάσχα που η Ελληνίδα έβαφε, το τοποθετούσε στο εικόνισμα της Παναγίας όπου έμενε για τρία (3) χρόνια. Και το αυγό αυτό γινόταν «κρατητήρα», κρατούσε το παιδί. Οι άτεκνες ή οι έγκυες το έβαζαν στην κοιλιά τους για γονιμότητα και ευτεκνία!
Το σοφότατο ελληνικό λεξιλόγιο αναφέρει για τις μητέρες ότι: «ανασταίνουν» τα παιδιά τους.
Για «να αναστήσουν» τα παιδιά τους προσέτρεχαν και προστρέχουν στην Παναγία, την «πιο αναστάσιμη» μητέρα.
Το μεγάλο μήνυμα όμως της Παναγίας, μητέρας προτύπου όλων των μητέρων, εξέφρασε με απλότητα και σαφήνεια ένας μεγάλος γέροντας της εποχής μας, σοφός θεολόγος, ο γέρων Σωφρόνιος, της Ιεράς Μονής του Τιμίου Προδρόμου, από το Έσσεξ της Αγγλίας. Έλεγε πάντα ότι η μεγάλη σπουδαιότητα της γυναίκας αποδεικνύεται από το ότι ο Θεός-Λόγος σαρκώθηκε από γυναίκα.
Έλεγε στη συνέχεια ότι αυτήν την μεγάλη σπουδαιότητα της γυναίκας, οι ίδιες οι γυναίκες οφείλουν να την δικαιώσουν, δηλαδή να την αποδείξουν δικαιώνοντας τον εαυτό τους σε όλα τα επίπεδα της ζωής της ανθρωπότητας.
«Αλλά το ουσιωδέστερο γι αυτές έργο, το σπουδαιότερο λειτούργημά τους, είναι η μητρότητα». Γι αυτό και στην Γένεση (Γεν. 3,20) αναφέρεται: «Και εκάλεσε Αδάμ το όνομα της γυναικός αυτού Ζωή, ότι αύτη μήτηρ πάντων των ζώντων».
«Όσο οι άνθρωποι» συνεχίζει ο π. Σωφρόνιος, «παραμένουν όμοιοι με άγρια θηρία δεν πρέπει να περιμένουμε ειρήνη πάνω στη γη».
«Για να ανυψώσουν την ανθρωπότητα οι γυναίκες, πρέπει να φέρουν στον κόσμο παιδιά πνευματικά. Υπάρχουν δύο είδη γεννήσεως, το ένα κατά σάρκα, το άλλο κατά πνεύμα. Επειδή οι γυναίκες της εποχής μας έχασαν την υψηλή αυτή συνείδηση, άρχισαν να γεννούν προπαντός κατά σάρκα». Τα παιδιά μας έγιναν ανίκανα να πιστέψουν και να αισθανθούν ότι αποτελούν μέρος της σοφίας της δημιουργίας του κόσμου. Κι έτσι στις ημέρες μας οι άνθρωποι βυθίσθηκαν στην απόγνωση και δεν πιστεύουν, στην ανώτερη ζωή.
Γιατί όμως οι άνθρωποι έχασαν αυτή την ικανότητα; Γιατί να ζουν μέσα στην λύπη, την παρακμή, την αρνητικότητα παρά το ότι στην εποχή μας η μόρφωση, οι γνώσεις, η παιδεία διαδίδονται τόσο πολύ; Ποια είναι η αιτία αυτής της ζοφερής κατάστασης;
Ο γέρων Σωφρόνιος δίνει απάντηση: «Οφείλουμε να πούμε ότι αυτό είναι πρωτίστως έργο των γονέων, των πατέρων και των μητέρων. Αν οι γονείς φέρονται προς την πράξη της γεννήσεως του νέου ανθρώπου με σοβαρότητα, με την συνείδηση ότι το γεννώμενο βρέφος μπορεί να είναι αληθινά υιός ανθρώπου, κατ’ εικόνα του Υιού του Ανθρώπου, δηλαδή του Χριστού, τότε προετοιμάζονται για την πράξη αυτή όχι όπως συνήθως γίνεται αυτό… »
«Αν οι πατέρες και οι μητέρες γεννούν παιδιά συναισθανόμενοι την άκρα σπουδαιότητα του έργου αυτού, τότε τα παιδιά τους θα γεμίζουν από Πνεύμα Άγιο, ήδη από την κοιλιά της μητέρας. Και τότε η αίσθηση, η πίστη των παιδιών αυτών ότι ζουν σ’ ένα κόσμο σοφίας που τους υπερβαίνει θα είναι ένα βίωμα. Γι αυτά τα παιδιά η πνευματικότητα του γύρω κόσμου θα αποτελεί ένα αναμφισβήτητο γεγονός».
Να λοιπόν το απλό και σαφές μήνυμα που η Παναγία προσφέρει σ’ όλες τις γυναίκες. Τους διδάσκει με το δικό της παράδειγμα ότι έχουν τη δύναμη, εκείνες και μόνο, να φέρουν στην ανθρωπότητα πλάσματα πνευματικά, οδηγώντας την στην ειρήνη, την ευφροσύνη, την αγάπη, την αδελφοσύνη, αν ζουν την εγκυμοσύνη τους μες στη χαρά, την αγάπη, τις ευχές για το παιδί τους, αν εύχονται και οραματίζονται γι’ αυτό ότι θα είναι κοσμημένο με τις πιο υψηλές αρετές της καλοσύνης, της ανιδιοτελούς αγάπης, της σοφίας. Αν δηλαδή ζουν αναστάσιμα, ανοιξιάτικα, χαρούμενα, ευτυχισμένα, με υπομονή για τις δυσκολίες και με την βεβαιότητα ότι αυτές θα ξεπερασθούν, με την συνείδηση προπαντός ότι κυοφοφώντας το παιδί τους μετέχουν στην διάπλαση μιας νέας ανθρωπότητας. Αν προσεύχονται με πολλή αγάπη στην Παναγία Μητέρα, μητέρα, πρότυπο της ανθρωπότητας. Ίσως αυτή είναι η πιο δυναμική ελπίδα για να οδηγήσουμε τις οικογένειες και την χώρα μας σε μια αληθινή ανάσταση.
