Της ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ
Σε μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα των τελευταίων χρόνων, το οποίο ταλανίζει ολόκληρη τη χώρα, έχουν αναδειχθεί τα αδέσποτα ζώα. Αγέλες σκυλιών που περιφέρονται σε διάφορα σημεία των πόλεων, δημιουργώντας απροσπέλαστες περιοχές, αλλά και οι επιθέσεις τους σε πολίτες, είναι μόνο λίγες από τις μορφές που έχει λάβει το φαινόμενο. Μάλιστα, κατά καιρούς στην Τρίπολη έχουν σημειωθεί επιθέσεις σκύλων σε πολίτες διαφόρων ηλικιών, όπου σε κάποιες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί σοβαροί τραυματισμοί.
Δύσκολο εγχείρημα, με έλλειψη προσωπικού και υποδομών, χαρακτηρίζουν τη διαχείριση των αδέσποτων οι περισσότεροι αρμόδιοι των δήμων του νομού Αρκαδίας με τον πρόεδρο του Πολιτιστικού Φιλοζωικού Συλλόγου Τρίπολης, Γιώργο Ζαφειράκη, να επιβεβαιώνει πως «το κυρίως πρόβλημα είναι ότι αδυνατούν οι δήμοι να αντεπεξέλθουν, γιατί δεν έχουν δομές, δεν έχουν προσωπικό».
Στα χωριά, ο «άγραφος νόμος» πως μετά από τη γέννα ενός ζώου, είτε γατιού είτε σκυλιού, τα μικρά του θα εγκαταλειφθούν, εξακολουθεί να υπάρχει. Όπως και ένα μεγάλο σκυλί, λόγω αρρώστιας ή γήρατος, θα αφεθεί ελεύθερο. Δυστυχώς, η κακή οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών έχει επιδεινώσει το φαινόμενο. Ο μεγαλύτερος αριθμός αδέσποτων ζώων στον νομό μας είναι κυρίως κυνηγόσκυλα, τσοπανόσκυλα και διασταυρώσεις αυτών των ρατσών.
«Στο παραλιακό τμήμα της Βόρειας Κυνουρίας το πρόβλημα με τα αδέσποτα εντείνεται κυρίως από την εγκατάλειψη ζώων των επισκεπτών» επισημαίνει χαρακτηριστικά ο αντιδήμαρχος Βόρειας Κυνουρίας, Γεώργιος Κλέωπας, αρμόδιος για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων του Δήμου.
Το φαινόμενο με τις εγκαταλείψεις ζώων από τους επισκέπτες, εμφανίζεται και στον δήμο Γορτυνίας, καθώς μετά από περιόδους μεγάλης επισκεψιμότητας, ο αριθμός των σκυλιών που ζουν στην περιοχή παρουσιάζει αύξηση. Το γεγονός επίσης πως οι κτηνοτρόφοι της περιοχής δεν στειρώνουν τα ζώα τους και τα αφήνουν ελεύθερα να κυκλοφορούν, επιδεινώνει περαιτέρω το πρόβλημα.
Στον Δήμο Μεγαλόπολης, για παράδειγμα, εμφανίζονται ως αδέσποτα πολλά κυνηγόσκυλα, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πολλοί κυνηγοί εγκαταλείπουν τα σκυλιά που δεν επιθυμούν να «χρησιμοποιήσουν» στο χόμπι τους, καθώς δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις τους.
Για εγκατάλειψη ζώων και από άλλες περιοχές εκτός των ορίων των δήμων Γορτυνίας και Τρίπολης κάνουν λόγο οι αρμόδιοι αντιδήμαρχοι για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων, Σταύρος Δημάκος και Ιωάννης Παπαδάτος. Ιδιαίτερα για τον δήμο Τρίπολης οι ενδείξεις είναι σοβαρές και η υπόθεση ερευνάται από την Ελληνική Αστυνομία.
Υπεύθυνοι για τα αδέσποτα οι δήμοι
Υπεύθυνοι για τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων είναι πλέον οι δήμοι, έχουν όμως πραγματοποιήσει τις κατάλληλες ενέργειες για την επίλυση του προβλήματος και σύμφωνα με όσα προβλέπει ο νόμος;
Σύμφωνα με το άρθρο 7 του νέου πλαισίου για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Πρόγραμμα «ΑΡΓΟΣ», το οποίο ορίζει τις αρμοδιότητες και τις υποχρεώσεις των δήμων, τα πρώτα βήματα είναι η περισυλλογή με εκπαιδευμένα συνεργεία και κατάλληλο εξοπλισμό, η σήμανση και ηλεκτρονική καταγραφή, η στείρωση και η περίθαλψη με τη διασφάλιση των απαραίτητων κτηνιατρικών υπηρεσιών.
Όλοι οι δήμοι «τρέχουν» ή ανανεώνουν τις συμβάσεις για τα προγράμματα στειρώσεων και ευρείας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης με ιδιώτες κτηνιάτρους.
Όσον αφορά στην περισυλλογή τους, ο δήμος Τρίπολης έχει ήδη στην κατοχή του, όπως μας πληροφόρησε ο κ. Παπαδάτος, εξιδεικευμένο αυτοκίνητο, το οποίο αναμένεται να ελεγχθεί από τις κτηνιατρικές υπηρεσίες, ώστε να τεθεί με ασφάλεια σε λειτουργία.
Κονδύλι από το Υπουργείο Εσωτερικών ύψους 12.600 ευρώ για την αγορά ειδικού βαν περισυλλογής έχει εγκριθεί για τον δήμο Μεγαλόπολης, σύμφωνα με πληροφορίες της υπαλλήλου του αρμοδίου γραφείου του δήμου, Δήμητρας Λέφα. Αντίθετα, οι δήμοι Βόρειας και Νότιας Κυνουρίας δεν διαθέτουν ειδικό όχημα για τον παραπάνω σκοπό, με το βάρος της μετακίνησης των ζώων να το επωμίζονται πολλές φορές οι ίδιοι οι εθελοντές, όπως επισήμανε η εθελόντρια της Ομάδας Πολιτών Φιλόζωοι Λεωνιδίου «Κούε και Κατσούα», Βέτα Τσουκάτου.
Δημιουργία καταφυγίων από τους δήμους
Βασική υποχρέωση των δήμων, υπό το νομοθετικό αυτό πλαίσιο, είναι η δημιουργία καταφυγίου για τη φιλοξενία των ζώων. Σε συζητήσεις για τη δημιουργία χώρου από κοινού στα όρια των δήμων Νότιας και Βόρειας Κυνουρίας βρίσκονται οι όμοροι δήμοι, όπως μας γνωστοποίησε ο αντιδήμαρχος Βόρειας Κυνουρίας, κ. Γ. Κλέωπας.
Από την άλλη, ο δήμος Γορτυνίας έχει ήδη πραγματοποιήσει μελέτη και αναμένει έγκριση για το καταφύγιο των ζώων, το οποίο θα εγκατασταθεί στην τοπική κοινότητα Νεοχωρίου.
Στο στάδιο της υλοποίησης βρίσκεται και ο δήμος Μεγαλόπολης, καθώς στο κοντινό μέλλον, θα γίνει η προκήρυξη αναδόχου κατασκευής καταφυγίου σε οικόπεδο, παραχωρημένο από τη ΔΕΗ.
Τέλος, χωρίς άδεια λειτουργίας παραμένει το καταφύγιο του δήμου Τρίπολης στη Νεστάνη, καθώς ακόμα ένα τμήμα του χώρου βρίσκεται υπό κατασκευή. Σύμφωνα με τον κ. Παπαδάτο, οι εργασίες για την ολοκλήρωσή του είναι σε εξέλιξη, με το πέρας τους να δρομολογείται για τον Σεπτέμβριο, ενώ ήδη έχει πραγματοποιηθεί μέσω ΑΣΕΠ η πρόσληψη μόνιμου κτηνιάτρου για τον χώρο.
Στον χαρακτηρισμό του καταφυγίου ως «άβατο» από τους εθελοντές του Πολιτιστικού Φιλοζωικού Συλλόγου Τρίπολης, ο κ. Παπαδάτος απαντά πως, αφού δοθεί η άδεια λειτουργίας, ο χώρος θα είναι επισκέψιμος για το κοινό, όπως προβλέπει ο νόμος, με συγκεκριμένο ωράριο λειτουργίας.
Ποια είναι όμως η γνώμη των τοπικών εθελοντών για τα καταφύγια;
«Να φτιάξει ένα καταφύγιο ο δήμος με κλουβιά, στα οποία τα σκυλιά δεν θα βγαίνουν έξω ούτε για βόλτα, ούτε θα βλέπουν άνθρωπο, παρά μόνο δυο ανθρώπους που θα πηγαίνουν να τα ταΐζουν, δεν θα βοηθήσει. Ένα άγριο, δύσκολο σκυλί θα παραμείνει έτσι και θα δυσκολευτούμε να του βρούμε οικογένεια» σημειώνει χαρακτηριστικά η εθελόντρια από τη Νότια Κυνουρία, κ. Β. Τσουκάτου. Η παρουσία ενός εκπαιδευτή και η κοινωνικοποίηση των ζώων, όπως το να μάθουν να πηγαίνουν βόλτα με λουρί και να μην φοβούνται τον θόρυβο από τα αυτοκίνητα είναι πολύ σημαντικά πράγματα, τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη στους κανονισμούς του χώρου, συμπληρώνει η κ. Τσουκάτου.
Από την άλλη, ο κ. Ζαφειράκης πολύ φοβάται πως οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων στις δομές αυτές θα είναι πολύ άσχημες, γιατί όχι μόνο εντός τους θα τοποθετηθεί μεγαλύτερος αριθμός ζώων από αυτόν που επιτρέπεται, αλλά το ελλιπές προσωπικό, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος λειτουργίας ενός τέτοιου χώρου, θα οδηγήσει σε πλήρη αποτυχία τους.
Δράσεις των δήμων για ευαισθητοποίηση των πολιτών
Ποιες είναι, όμως, οι ουσιαστικές ενέργειες, στις οποίες σκοπεύουν να προβούν οι δήμοι για την επίλυση του ζητήματος, καθώς το καταφύγιο, σύμφωνα με τη νομοθεσία, αποτελεί μια προσωρινή λύση και η επανένταξη, αν δεν γίνει σωστά, εγκυμονεί κινδύνους;
Ο δήμος Μεγαλόπολης με τη βοήθεια εθελοντών πρωτοπορώντας στην Αρκαδία διοργάνωσε μια πολύ επιτυχημένη εκδήλωση, γνωστή ως «Ημέρα Υιοθεσίας» το 2022, κατά την οποία υιοθετήθηκαν 5 αδέσποτα σκυλιά. Ο αντίκτυπος της εκδήλωσης ήταν τέτοιος, που στη συνέχεια, μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, ακολούθησαν άλλες 12 υιοθεσίες. Σε επικοινωνία μας με τον αρμόδιο αντιδήμαρχο για τα αδέσποτα του δήμου Μεγαλόπολης, Θεμιστοκλή Σακελλαριάδη, μας πληροφόρησε πως βρίσκεται ήδη στα σκαριά η διοργάνωση μιας παρόμοιας δράσης. Επιπλέον, στα σχολεία του δήμου Μεγαλόπολης είχαν πραγματοποιηθεί ενημερώσεις για την περαιτέρω ευαισθητοποίηση του κοινού για τα αδέσποτα ζώα σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς της περιοχής. Ενημερωτικές δράσεις δεν έχουν προγραμματιστεί από τους υπόλοιπους δήμους, με τις μοναδικές προσπάθειες που έχουν υλοποιηθεί να είναι πρωτοβουλία εθελοντών.
Όσον αφορά το κομμάτι των υιοθεσιών, ο δήμος Γορτυνίας προσπαθεί να δίνονται ζώα προς υιοθεσία στους επισκέπτες της περιοχής, ενώ στον δήμο Τρίπολης μέσω της ιστοσελίδας https://www.animalscityoftripolis.gr/ όποιος το επιθυμεί έχει τη δυνατότητα να βρει στοιχεία και φωτογραφίες των ζώων που είναι διαθέσιμα για υιοθεσία.
Στον δήμο Βόρειας και Νότιας Κυνουρίας, κυρίως οι υιοθεσίες βρίσκονται στα χέρια των εθελοντών. «Τα περισσότερα σκυλιά έχουμε καταφέρει να τα στείλουμε στο εξωτερικό όπως στην Αγγλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία» αναφέρει η κυρία Τσουκάτου.
Οι έγκαιρες στειρώσεις των ζώων καθώς και η σωστή ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τα προγράμματα στειρώσεων που τρέχουν, οι λειτουργικές επανεντάξεις με μικρό αριθμό ζώων, ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος δημιουργίας αγέλης, οι συνέργειες μικρών δήμων για τη δημιουργία κοινών καταφυγίων, η στελέχωση των καταφυγίων με το κατάλληλο εξιδεικευμένο προσωπικό όπως εκπαιδευτής σκύλων, η διοργάνωση βιωματικών εκδηλώσεων ευαισθητοποίησης του κοινού και ιδιαίτερα των μικρών παιδιών είναι μόνο λίγες από τις λύσεις που μπορούν να αμβλύνουν το πρόβλημα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Πολιτιστικός Φιλοζωικός Σύλλογος Τρίπολης, οποίος σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου προσκαλεί ομάδες φοιτητών και από το εξωτερικό όπως την Τυνησία, την Ιταλία να έρθουν στον χώρο τους για ενάμιση μήνα και μαζί να περιποιηθούν τα ζώα που φιλοξενούνται στη δομή τους. Ακόμη, άτομα όλων των ηλικιών και από την Ελλάδα συμμετέχουν σε αυτό το πρόγραμμα, το οποίο πολλές φορές έχει οδηγήσει σε επιτυχημένες υιοθεσίες. Η κτηνίατρος Κωνσταντίνα Φάσσου προτείνει επίσης μαθητές να επισκέπτονται τα καταφύγια, ώστε να κατανοήσουν το μεγάλο πρόβλημα που προκύπτει όταν τα ζώα εγκαταλείπονται και στη συνέχεια καταλήγουν εγκλωβισμένα σε διάφορα καταφύγια.
Η εποικοδομητική συζήτηση μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων με «ανοιχτά αφτιά» και από την πλευρά των εθελοντών και από την πλευρά των δήμων θα μπορούσε να φέρει στο τραπέζι καινοτόμες ιδέες και αναπάντεχες λύσεις, με την εφαρμογή πιο αυστηρής νομοθεσίας και του διαρκούς ελέγχου να αποτελούν σίγουρα τα βασικά βήματα.
Το θέμα των αδέσποτων ζώων μάς αφορά όλους, χαρακτηρίζει τις κοινωνίες μας και σίγουρα δεν είναι μια απλή υπόθεση που μπορεί να λυθεί από έναν άνθρωπο. Όμως, «με τους κατάλληλους ανθρώπους στις κατάλληλες θέσεις, που γνωρίζουν και αγαπούν τα ζώα, θα βρεθεί λύση» είναι τα αισιόδοξα λόγια της εθελόντριας κυρίας Βέτας Τσουκάτου.
