- Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΚΟΥΛΙΩΝΗ
Η κατάσταση στη Γάζα δεν επιτρέπει αυτή τη στιγμή μια ψύχραιμη συζήτηση για το αν είναι εφικτή η δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους. Με 11.500 νεκρούς και 1,5 εκατομμύριο εκτοπισμένους Παλαιστινίους από τη μία πλευρά και 1.400 νεκρούς και 248 ομήρους Ισραηλινούς από την άλλη, οποιαδήποτε κουβέντα για ειρηνική συνύπαρξη των δύο λαών στη Μέση Ανατολή είναι εκτός τόπου και χρόνου. Όσο, όμως, η διεθνής κοινότητα στέκεται άπραγη, δημιουργούνται τετελεσμένα στην περιοχή, που κάθε άλλο παρά αισιόδοξους μας κάνουν για την πιθανότητα επιτυχoύς διευθέτησης της αραβοϊσραηλινής σύγκρουσης.
Οι Συμφωνίες του Αβραάμ άρχισαν να υπογράφονται από το 2020 υπό την καθοδήγηση των ΗΠΑ και αφορούσαν την εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με τα αραβικά κράτη του Κόλπου. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν έκαναν την αρχή και η Σαουδική Αραβία ήταν έτοιμη να υπογράψει την αποκατάσταση των διπλωματικών της σχέσεων με το Ισραήλ, όταν συνέβη η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και τίναξε στον αέρα την ειρήνευση στην περιοχή.
Πώς, όμως, μπορούσαν να επιτύχουν οι διμερείς συμφωνίες, χωρίς να δοθεί λύση στο παλαιστινιακό ζήτημα; Διαχρονικά οι αραβικές χώρες έθεταν ως όρο για την αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων με το Ισραήλ, την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, την παύση των εποικισμών και το καθεστώς της Ιερουσαλήμ. Οι Συμφωνίες του Αβραάμ δεν έθιξαν τα θεμελιώδη αυτά θέματα που αποτελούν πηγές αστάθειας στη Μέση Ανατολή. Φρόντισαν να τους τα θυμίσουν οι τρομοκράτες της Χαμάς και να αποδείξουν πόσο κοντόφθαλμη είναι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, αλλά και των αραβικών χωρών που προσδέθηκαν στο άρμα της Ουάσιγκτον.
Τα αντίποινα των Ισραηλινών ξεπέρασαν την έννοια της αυτοάμυνας, όπως έχει δηλώσει άλλωστε και ο ΟΗΕ. Η Γάζα ισοπεδώνεται, το Ισραήλ έχει χάσει το παιχνίδι της επικοινωνίας και αρκετοί ηγέτες των δυτικών χωρών, μεταξύ αυτών και ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, εκφράζουν την αναγκαιότητα της ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους στην περιοχή. Στη Δυτική Όχθη σίγουρα μειδιά ο Μαχμούντ Αμπάς, ηγέτης της Παλαιστινιακής Αρχής, διότι πέρσι εισέπραξε την εμφατική άρνηση του Μπάιντεν, όταν έθεσε το ζήτημα της ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους.
Πόσο έτοιμοι είναι, όμως, οι δύο λαοί να συνυπάρξουν; Να ανεχθεί δηλαδή το Ισραήλ δίπλα του ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος, από το εσωτερικό του οποίου εκτοξεύθηκε η μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση εναντίον του;
Πώς είναι δυνατόν να ανεχθούν οι Άραβες την απώλεια του ελέγχου σε εδάφη άλλοτε μουσουλμανικά;
Όσοι προσπάθησαν να υπερβούν τις ιδεολογικές αγκυλώσεις, το πλήρωσαν με τη ζωή τους. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Σαντάτ δολοφονήθηκε από φανατικούς ισλαμιστές στρατιωτικούς το 1981, μετά τη συμφωνία ειρήνης που υπέγραψε με το Ισραήλ το 1979. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Γιτζάκ Ράμπιν, δολοφονήθηκε το 1995 μετά την υπογραφή των Συμφωνιών του Όσλο που προέβλεπαν την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους από έναν υπερεθνικιστή Ισραηλινό φοιτητή.
Και τώρα με τη Γάζα σχεδόν ισοπεδωμένη, το Ισραήλ να έχει υποστεί τη μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία του, πόσο πιθανή είναι η λύση των δύο κρατών στην περιοχή;
Το ζητούμενο στο Μεσανατολικό είναι η συναντίληψη της πραγματικότητας, η διαμόρφωση μίας κοινής τάξης στην περιοχή, με τις δύο κοινωνίες να προχωρούν στον συγκερασμό των αντιλήψεών τους, η πραγματικότητα των οποίων υπήρξε μέχρι σήμερα στεγανή. Δηλαδή να μπορέσουν ετερόκλητες ιστορικές εμπειρίες και αξίες να συγκλίνουν για να διαμορφωθεί μια νέα πραγματικότητα που θα επιτρέψει την ειρηνική συνύπαρξη των δύο λαών.
Αυτό, όμως, απαιτεί εμπνευσμένες ηγεσίες, πολιτικούς που θα ενεργήσουν στα απώτατα όρια του εφικτού και θα αποτελέσουν γέφυρα μεταξύ των εμπειριών και των φιλοδοξιών των κοινωνιών τους και αυτό απαιτεί μια διόλου ευκαταφρόνητη δόση τόλμης. Στα όρια της ουτοπίας δηλαδή.
